Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
(TKDK) 28 Haziran 2024 tarihinde İkinci Başvuru Çağrı İlanına çıkmış bulunmaktadır.
Başvuru kabulüne ilişkin bu çağrı, IPARD Programı 2021-2027 dönemi kapsamında yatırım yapmak
isteyen işletmeler tarafından destek almak üzere yapılacak başvurular ile ilgilidir.
PROGRAMIN KAYNAĞI
Faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve
Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu’dur. Bu destek
“kamu katkısı” olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu kamu katkısı, program çerçevesinde
gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılacaktır.
BAŞVURU YAPILACAK İLLER
IPARD III Dönemi İkinci Başvuru Çağrı İlanı kapsamında destek almak amacıyla 81 ilden proje
başvurusu yapılabilecektir.
DESTEKLENECEK TEDBİRLER VE DESTEK BÜTÇESİ
“M7 – Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme” tedbirinden yapım işi,
makine-ekipman, hizmet ve görünürlük alımları desteğine ilişkin başvurular kabul edilecektir.
BAŞVURU TARİHLERİ
Başvurular, 12.07.2024 tarihi saat 09:00’dan itibaren yatırımın uygulanacağı ilde bulunan TKDK İl
Koordinatörlükleri ve İl İrtibat Ofislerinde kabul edilmeye başlanacaktır.
Online Proje Başvuru Sistemi 16.08.2024 tarihi saat 18:00’de kapatılacaktır.
Başvuruların son teslim tarihi 29.08.2024, saat 18:00’dir.
Son teslim tarihinden sonra yapılacak başvurular kabul edilmeyecektir.
YATIRIM SÜRELERİ
İkinci Başvuru Çağrı İlanı kapsamında hazırlanacak başvurularda yatırım süreleri en fazla
12 (on iki) ay olarak planlanmalıdır.
ÖNEMLİ HUSUSLAR
Açık alanda bitkisel üretim faaliyetleri için makine ekipman desteğine bu çağrıda başvuru
yapılamayacaktır. Söz konusu yatırımlar için 2024 yılı içerisinde ayrı bir çağrıya çıkılacaktır.
Kurumumuza sunulan proje başvurularının inceleme süreçlerine ivedilikle başlanacak olmakla
birlikte; desteklenecek projelerin duyurulması ve hibe sözleşmelerinin imzalanması, IPARD
Programında yer alan kırsal alan tanımı, sıralama kriterleri ve eş finansman oranındaki
değişiklikleri de içeren Program değişikliklerinin Avrupa Komisyonu tarafından resmi olarak
onaylamasının ardından gerçekleştirilecektir.
Söz konusu hususlardaki gelişmelere ilişkin TKDK tarafından kamuoyuna gerekli bilgilendirme
yapılacaktır.
Alınan başvuruların toplam destek tutarının Çağrı için ayrılan bütçeyi aşması durumunda, IPARD
Programında ilgili tedbir için belirtilen sıralama kriterlerine göre başvurular sıralanacak ve
bütçenin yeterli olduğu sayıda başvuru incelenecektir.
1.1. IPARD PROGRAMI HAKKINDA BILGI
IPARD Nedir?
IPARD, Avrupa Birliği (AB) tarafından aday ve potansiyel aday ülkelere destek olmak amacıyla oluşturulan, Katılım
Öncesi Yardım Aracı’nın Kırsal Kalkınma bileşenidir.
IPARD, Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası, Kırsal Kalkınma Politikası ve ilgili politikalarının uygulanması ve
yönetimi için uyum hazırlıklarını ve bu kapsamda politika geliştirilmesini desteklemeyi amaçlamaktadır.
IPARD desteğinin 2021-2027 dönemini içeren çok yıllık “Kırsal Kalkınma Programı” kapsamında uygulanması
gerekmektedir. Bu süreçte Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından birlikte finanse edilecek destek
programları uygulanacaktır.
1.2. GENEL VE SPESIFIK AMAÇLAR
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme
Bu Tedbirin Genel Amaçları:
Yeni işler yaratmak suretiyle istihdamın desteklenmesi ve iş faaliyetlerinin geliştirilmesi yoluyla mevcut işlerin
korunması, bu şekilde kırsal alanlarda ekonomik faaliyet düzeyinin yükseltilmesi ve kırsal nüfusun azalmasının tersine
çevrilmesidir. Ekonomik faaliyetler ve çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi, kırsal alanlarda büyüme, istihdam ve
sürdürülebilir kalkınma için gereklidir. Bu durum, kırsal alanlarda hanehalkı gelirlerini doğrudan artırarak, ekonomik
ve sosyal bakımdan daha iyi bir bölgesel dengeye katkı sağlamaktadır.
Bu Tedbirin Spesifik Amaçları:
Çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesinde yatırımların modernizasyonu, oluşturulması, genişletilmesi ve yeniden inşası
aracılığıyla kırsal faaliyetlerin oluşturulmasını, çeşitlendirilmesini ve geliştirilmesini hedefleyecektir. Ayrıca aşağıda
belirtilen konularda tarımsal ve tarım dışı faaliyetlerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır:
• Bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi ve bitkisel ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi: Süs bitkileri, yem bitkileri, tıbbi
ve aromatik bitkiler, mantar ve misel, solucan gübresi üretimi, fide ve fidan, çiçek soğanını içermektedir.
• Arıcılık ve arı ürünlerinin üretimi, işlenmesi ve paketlenmesini içermektedir.
• Zanaatkarlık ve katma değerli ürünler: Zanaatkarlık faaliyetleri ile gıda-gıda olmayan ürünlerin işlenmesi ve
paketlenmesini içermektedir.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
3
• Kırsal turizm ve rekreasyon faaliyetleri: Konaklama, yeme-içme tesisleri ve rekreasyon faaliyetlerini içermektedir.
• Su ürünleri yetiştiriciliği: Su ürünleri üretimi yapan tesisleri ve ürün satışı yapan restoranları içermektedir.
• Makine parkları: Yerel tarım sektörünün ortak ihtiyaçlarına yönelik tarımsal makine ve ekipman talebini karşılayacak
yatırımları içermektedir.
• Yenilenebilir enerji yatırımları: Elektrik, ısı, ışık, gaz vb. üretimi için yapılacak yatırımları içermektedir. Uygun
yararlanıcılar diğer çiftlik faaliyetleri çeşitlendirme aktivitelerinden ve bu tedbir kapsamındaki iş geliştirme
faaliyetlerinden bağımsız olarak, kendi ihtiyaçları için enerji üretmek amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına
yatırım yapabilirler.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
4
2
BAŞVURU KOŞULLARI
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
6
2.1. NIHAI YARARLANICILAR
Bu tedbir aşağıda belirtilen işletmelere açık olacaktır;
• Çiftlik içi veya dışı faaliyetlerini çeşitlendiren çiftçiler veya çiftlik hanehalkı üyeleri: Bunlar, tarımdan başka
ekonomik faaliyeti bulunmayan, 5488 no’lu Tarım Kanununun 3. maddesinde tanımlanan gerçek kişilerdir. Çiftçiler
ve/veya bunların hanehalkı üyeleri, kentsel veya kırsal alanlarda yerleşmiş olmalarına bakılmaksızın uygun
yararlanıcılardır.
• Yatırıma ilişkin mevzuata uygun olarak kurulan üretici örgütleri: Üretici örgütleri, kentsel veya kırsal alanlarda
bulunmalarına bakılmaksızın uygun yararlanıcılar olabilir.
• Gerçek kişiler: Tedbir kapsamında bir ekonomik faaliyet gerçekleştiren ve yararlanıcı olan gerçek kişilerin kırsal
bir alanda yaşıyor olmaları gerekmektedir ve bu durum kanıtlanabilmelidir.
• Tüzel kişiler: Kırsal alanlarda kurulmuş olan veya faaliyet gösteren özel tüzel kişilikleri, projeyi gerçekleştirecek
potansiyele sahip olan zanaatkarlık işletmeleri de dahil olmak üzere mikro veya küçük ölçekli işletmeleri içerir.
Kırsal alanlardaki kırsal nüfus tarafından kurulan herhangi bir türdeki tüzel kişilikler de buna dahildir. Kırsal
alanların dışında kurulmuş olan tüzel kişilikler, eğer desteklenen yatırımları/faaliyetleri kırsal alanda bulunuyor ise
uygun yararlanıcı olabilirler.
Kamu tüzel kişilikleri ve kamu hissesi %25’ten fazla olan tüzel kişilikler uygun değildir. (Ziraat Odaları Birliği veya İl/
İlçe Ziraat Odaları hariç)
Mevcut işletme: Başvuru sahibinin yatırımın uygulanacağı adreste* başvuru yapacağı alt-sektör kapsamında
üretim faaliyetini gerçekleştirdiği bir işletmesi varsa ve bu işletme için modernizasyon, genişletme veya kapasite
artırımı yapacaksa bu tür başvurular mevcut işletme olarak kabul edilecektir. Mevcut işletmeler proje başvurusunda
bulunurken gerekli olan üretim ve faaliyetiyle ilgili olan tüm sertifikaları sunmakla yükümlüdürler.
Yeni işletme: Başvuru sahibinin; yatırımın uygulanacağı adreste* başvuru yapacağı alt-sektör kapsamında üretim
faaliyetini gerçekleştirdiği hali hazırda bir işletmesi yoksa bu tür başvurular yeni işletme olarak kabul edilecektir.
*
Adres: Herhangi bir toprak parçası veya binanın il, ilçe, mahalle, köy, cadde, sokak ismi, bina numarası, ada ve parsel
bilgileri vb. bileşenler ile tanımlanan coğrafi konumudur.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
7
2.2.GENEL UYGUNLUK KRITERLERI
• Başvuru sahipleri vergi sistemine kayıtlı olmalıdır. Ayrıca başvuru sahiplerinin devlete ödenmemiş vergi ve sosyal
güvenlik borçlarının bulunmaması gerekmektedir.
• Başvuru sahipleri, TKDK tarafından son ödemenin yapılmasından sonra 5 yıl süre ile yatırımın çalışır vaziyette
muhafaza edilmesini ve önemli bir değişikliğe maruz kalmamasını temin etmek zorundadırlar.
• Başvuru sahipleri (gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişiliklerde ise tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili
olan kişi) başvurunun sunulduğu tarihte 18 yaşını doldurmuş olmalı ve 65 yaşından büyük olmamalıdır.
• Kiralanmış bir mülk üzerinde yapılacak yatırımlar uygun yatırımlardır. Kiralama süresi yatırımın tamamlandığı (son
ödemenin yapıldığı) tarihten itibaren en az beş yılı kapsamalıdır.
• Başvuru aşamasında, yeni işletmeler istisna olmak üzere başvuru, yapılan sektörde belirlenmiş ilgili ulusal
standartlar ile uyumlu olmalıdır.
• Başvuru sahibi (gerçek kişi ise kendisi, tüzel kişi ise temsil ve ilzama yetkili kişisi), başvuru yaptığı ekonomik
faaliyet alanında mesleki yeterliliğe sahip olmalıdır. Mesleki yeterlilik;
– 1 yıllık mesleki deneyim: Başvuru sahibinin ilgili uzmanlık alanında en az bir yıl çalıştığına dair hizmet dökümü
ve/veya belgeler üzerinden kontroller gerçekleşecektir. Kontrollerde, başvurunun teslim tarihinden itibaren
yatırımla ilgili sektörde, en az bir yıllık deneyimin olduğunun belgelendirilmesi gerekmektedir.
Tarım Bağ-Kuru, Tarım Sigortası ve Çiftçi Kayıt Sistemi Belgesi (ÇKS) sadece tarımsal faaliyetler söz konusu
olduğunda, Arıcılık Kayıt Sistemi Belgesi (AKS) ise sadece arıcılık ürünlerinin üretimi söz konusu olduğunda,
Su Ürünleri Yetiştiriciliği Belgesi ise sadece su ürünleri yetiştiriciliği söz konusu olduğunda kabul edilecektir.
AKS ve ÇKS Belgeleri için Çiftçi Kayıt Sistemine ve Arıcılık Kayıt Sistemine yıllık kayıt yapılmaktadır. Bu nedenle
başvuru tarihi esas alındığında 2024 yılına ait belgeler üretim yılı tamamlanmadığı için kabul edilmeyecektir.
– İlgili alanda diploma: “302-Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme” tedbiri kapsamında
hazırlanan ve Kurumumuz web sitesinde (tkdk.gov.tr) yayımlanan “Meslek Grupları Listesi” dikkate alınarak
değerlendirme yapılacaktır.
– Sertifika: MEB onaylı mesleki sertifikalar veya MYK Mesleki Yeterlilik Belgeleri kabul edilecektir. Başvuru
yapılan yatırımın konusu ile sunulan sertifikanın ilgili olması gerekir. Başvuru teslim tarihinden sonra alınmış
sertifikalar kabul edilmeyecektir.
MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü bünyesindeki yaygın eğitim kurs programlarından alt sektörlere
göre mesleki sertifika alınabilecek uygun mesleki kurslar listesi Kurumumuz web sitesinde (tkdk.gov.tr)
yayımlanmıştır.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
8
• Başvuru sahipleri, TKDK tarafından yayımlanan formata uygun olarak bir iş planı sunmalıdır. Küçük yatırımlar
için basitleştirilmiş bir iş planı sunulacaktır. İş planı, yatırımın gerçekleşmesinin sonucunda işletmenin ekonomik
sürdürülebilirliğini kanıtlamalıdır.
• Bu tedbirin faydalanıcısı tüzel kişiler 24/05/2023 ve 797 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile yayımlanan Küçük ve
Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği ve bu yönetmeliğin sonraki değişikliklerinde mikro veya küçük işletme
olarak tanımlanan işletmelerdir. İlgili yönetmelikte mikro ve küçük işletmeler aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır:
– Mikro işletme: 10 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan
herhangi biri 10 milyon Türk Lirasını aşmayan işletmeler.
– Küçük işletme: 50 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan
herhangi biri 100 milyon Türk lirasını aşmayan işletmeler.
KOSGEB üyesi olmayan tüzel kişilik sahibi başvuru sahiplerinin bu tedbir için belirlenen mikro veya küçük ölçekli
işletme sınırları içerisinde olup olmadıkları Kurum tarafından kontrol edilecektir. Bu amaçla başvuru sahiplerinin yasal
mali verileri ile çalışan sayısını gösteren belgelerin yanı sıra diğer şirketlerle ortaklık durumları da incelenerek “Küçük
ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği”nde belirlenmiş olan kriterlere göre değerlendirilecek ve başvuru
sahibinin mikro veya küçük ölçekli işletme olma kriterini karşılayıp karşılamadığına karar verilecektir. Kurum bu
kontrollerin gerçekleştirilmesi sırasında, ihtiyaç duyulması halinde, başvuru sahiplerinden kendilerine ve ortaklıkları
olan şirketlere ilişkin bilgi ve belge talep edebilecektir.
– Çiftçiler veya çiftlik hanehalkının üyeleri, başvuru sırasında Çiftçi Kayıt Sistemine kayıtlı olmalıdır.
– Başvuru sahibi gerçek kişi ise “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”ne göre, yatırımın bulunduğu ildeki kırsal
alanda ikamet ediyor olmalıdır.
Yatırımların yeri aşağıda belirtilenler istisna olmak üzere kırsal alanda olmalıdır;
– Bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi, bitkisel ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi konusunda yatırım yapan veya
arıcılık ve arı ürünlerinin üretilmesi, işlenmesi ve paketlenmesi konusunda çalışan, veya su ürünleri yetiştiriciliği
konularında faaliyet gösteren, tarımdan başka hiçbir ekonomik faaliyeti bulunmayan çiftçiler veya bunların
hanehalkı üyeleri.
– Su ürünleri yetiştiriciliği konusundaki kırsaldaki yatırımlarının bir uzantısı olarak kırsal alan dışında restoran
açmak isteyenler ile zanaatkarlık ve katma değerli ürünler konusunda kırsaldaki yatırımlarının bir uzantısı
olarak kırsal alan dışında satış noktaları kurmak isteyen kırsal alanlarda yaşayan gerçek kişiler.
– Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi ve Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi, Zanaatkarlık ve Katma
Değerli Ürünler, Su Ürünleri Yetiştiriciliği, Arıcılık ve Arı Ürünlerinin İşlenmesi ve Paketlenmesi Sektörlerinde
yatırımının bir uzantısı olarak satış noktası kurmak isteyen çiftçiler ve/veya hanehalkı üyeleri veya üretici
örgütleri.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
9
Yasal Temsilci Tayin Edilmesi Hususu
1. Başvuru işlemleri ve destek almaya hak kazanılması halinde TKDK ile yapılacak işlemler, gerçek kişilerde başvuru
sahibinin kendisi veya yasal temsilcisi, tüzel kişilerde ise tüzel kişilik tarafından temsil ve ilzama yetkilendirilmiş
kişi(ler) veya yasal temsilcisi tarafından yürütülmelidir. Söz konusu kişinin/kişilerin tüzel kişiliği veya gerçek kişiyi
bu anlamda temsil etmeye yetkili olduğuna dair imza sirküleri veya vekâletname başvuru paketinde sunulmalıdır.
2. Başvuru sahipleri teklif almış olduğu tedarikçileri (çalışanları da dahil olmak üzere) yasal temsilci olarak tayin
edemez. Bu durumun tespit edilmesi durumunda TKDK tarafından başvuru reddedilir.
(Enerji yatırımı söz konusu olduğunda konuyla ilgili iş ve işlemleri yürütmek ve bağlantı anlaşmasını almak için
ilgili tedarikçiye sınırlı vekalet verilebilir. Bu vekaletin Kurumumuzla olan işlemlerde kullanılmaması esastır.)
Başvuru Sahibinin Tüzel Kişi Olması Durumunda;
1. Temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler Ticaret Sicil Gazetesi’nde yayınlanmış olmalıdır.
2. TKDK nezdinde tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olan kişi veya kişilerin bilgileri TKDK’ya sunulmuş olan noter
onaylı imza sirkülerinde yer almalıdır.
• Birden fazla kişinin münferit olarak tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olduğu durumlarda, başvuru formunda
bir kişinin bilgilerinin belirtilmesi gerekmektedir.
• Temsil ve ilzama yetkili olarak belirtilen kişiler müştereken yetkili ise; müşterek imzaya yetkili olan kişilerin her
birine ait bilgilerin başvuru formunda belirtilmesi gerekmektedir.
3. Yetkili kişi için yapılması gereken tüm kontroller başvuru formunda belirtilen kişiler üzerinden yapılacaktır.
Örneğin imza sirkülerinde “5 kişiden herhangi ikisinin müştereken imzası ile…” ibaresi var ise başvuru formunda
müştereken yetkili iki kişinin isminin belirtilmesi gerekmektedir. Bu durumda yetkili kişi için yapılması gereken
kontroller bu iki kişi üzerinden yapılacaktır.
4. İmza sirkülerine göre, başvuru tarihinden sonra, tüzel kişilikte yetkili kişi(ler) değişikliği olması durumunda
başvuru formunda belirtilen yetkili(ler) ve yeni atanan yetkili(ler)in uygunluk koşullarını sağlıyor olması
gerekmektedir.
Başvuru tarihinden sonra yapılan bu ve benzeri değişikliklerde olumlu yönde düzeltmeler dikkate alınmayacak
olup olumsuz olarak değişen hususlar dikkate alınacaktır.
Örneğin; başvuru tarihinden önce tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi erkek olduğu için sıralamada ilave
puan alamayan başvuru sahibi, başvuru tarihinden sonra yetkili kişi değişikliği ile atadığı yeni kişinin kadın olması
halinde de puan alamaz. Bununla birlikte; başvuru tarihinden önce tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişinin
adli sicil kaydı olmamasına rağmen, başvuru tarihinden sonra yetkili kişi değişikliği ile yeni atanan kişinin adli sicil
kaydı olması durumunda başvurusu reddedilecektir.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
10
2.3.SPESIFIK UYGUNLUK KRITERLERI
Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi, Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi
• Başvuru sahibi, tarımdan başka ekonomik faaliyeti bulunmayan gerçek kişi, bir çiftçi veya çiftlik hanehalkının bir
üyesi değilse, yatırım kırsal alanlarda olmalıdır.
• IPARD Programında bu tedbir kapsamında desteklenecek yatırım konuları tıbbi ve aromatik bitkiler, süs bitkileri,
yem bitkileri, mantar, solucan gübresi, fide ve fidanlar, çiçek soğanları ve miseldir.
ÖNEMLİ UYARI
Açık alanda bitkisel üretim faaliyetleri için makine ekipman desteğine bu çağrıda başvuru yapılamayacaktır.
• Sera büyüklüğü ve mantar/misel ve solucan gübresi üretim alanı maksimum 2 hektar olmalıdır. Mantar ve misel
üretiminde tek başına kompost üretim tesisi destek kapsamında değildir.
• Bitkilerin işlenmesi ve/veya paketlenmesi ve solucan gübresinin üretimi, işlenmesi ve/veya paketlenmesi
sektöründe, yararlanıcı, başvuru esnasında gerekli üretim ve kayıt belgelerine sahip olmalıdır. Yeni işletmeler için
bu prosedür nihai ödeme talebi sırasında tamamlanmalıdır.
Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretilmesi, İşlenmesi ve Paketlenmesi
• Başvuru sahibi, tarımdan başka ekonomik faaliyeti bulunmayan gerçek kişi, bir çiftçi veya çiftlik hanehalkının bir
üyesi değilse, yatırım kırsal alanlarda olmalıdır.
• Arıcılar, arıcılık kayıt sisteminde kayıtlı olmalıdır. (Mevcut işletmeler başvuru aşamasında, yeni işletmeler nihai
ödeme talebi sırasında)
• Bal ve arı ürünleri için, yatırım kapsamında ulaşılacak kovan sayısı, nihai ödeme talebi sırasında gerçekleştirilmek
üzere, yararlanıcı başına minimum 30 ve maksimum 500 kovan ile sınırlıdır.
• Bal ve arı ürünlerinin işlenmesi ve paketlenmesi ve kovanların üretimi için kovan sayısındaki sınırlama dikkate
alınmayacaktır.
• Ana arı üretimi için yararlanıcının, nihai ödeme talebi esnasında, geçerli bir yetiştirme lisansına sahip olması
gerekmektedir.
• Bal ve arı ürünlerinin işlenmesi ve paketlenmesi için, yararlanıcı, başvuru sırasında 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri,
Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa uygun gerekli üretim ve kayıt sertifikalarına sahip olmalıdır. Yeni işletmeler
için bu prosedür nihai ödeme talebi sırasında tamamlanmalıdır.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
11
ÖNEMLİ UYARI
Başvuru sahibinin yatırımını yaptığı il ile Arıcılık Kayıt Sistemi’nde kayıtlı olduğu il aynı olmalıdır.
Zanaatkarlık ve Katma Değerli Ürünler
• Yatırım kırsal alanlarda olmalıdır. Bununla birlikte, tanıtım standları veya satış noktaları, yatırımın gerçekleştiği ilin
kırsal olmayan alanlarında olabilir.
• Zanaatkarlık ve katma değerli ürünler kapsamında başvuru yapacak tüzel kişiler mikro ölçekli işletme olmalıdır.
• Desteklenecek Zanaatkarlık faaliyetleri “Zanaatkarlık Listesi”nde yer almaktadır.
• Katma değerli ürün, bir ürünün fiziksel durumunda ya da görünümünde meydana gelen değişikliği ifade eder,
örneğin çilekten çilek reçeli yapmak gibi.
• Tarımsal ürünlerin birincil üretimi uygun olmayıp yalnızca aşağıdaki listede yer alanlar katma değerli ürünler
kapsamında desteklenecektir.
• Gıda Ürünleri;
– Et işleme (en fazla 0,5 ton/gün işleme kapasitesi) ve süt işleme(en fazla 8 ton/gün işleme kapasitesi)
– Meyve ve Sebze İşleme (Domates Salçası, Biber Salçası, Püre, Pekmez, Marmelat, Reçel, Pestil, Turşu, Meyve ve
Sebze Suları, Konserve, Sirke, Közleme, Salamura, Ekşiler, Ezme)
– Sofralık Zeytin ve Zeytin Mamulleri
– Kurutulmuş Meyve ve Sebzelerin İmalatı
– Boza
– Salep
– Tahin
– Pirinç (İşleme ve Paketleme)
– Bakliyat (İşleme ve Paketleme)
– Mısır (Kurutma), Çeltik (Kurutma)
– Yerel Yiyecek (Yemek, Börek, Tatlılar, Şekerlemeler, Unlu Mamüller)
– Baharatlar
– Kaya Tuzu, Kaynak Tuzu, Deniz Tuzu, Göl Tuzu
– Bitki Çayları ve Aromatik Kahveler
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
12
– Pamuk Yağı, Defne Yağı, Susam Yağı
– Soslar
– Kemiksuyu
• Gıda Olmayan Ürünler;
– Sabun
– Gülsuyu
– Biyo-yakıt (Pelet, Briket, Odun Kömürü)
– Prina
• Süt işleme konusunda yapılan yatırımların nihai kapasitesi, yatırımın sonunda maksimum 8 ton/gün olacaktır.
• Et işleme konusunda yapılan yatırımların nihai kapasitesi, yatırımın sonunda maksimum 0,5 ton/gün olacaktır.
• Katma değerli ürünlerin işlenmesi ve paketlenmesi için yararlanıcı, başvuru sırasında 5996 sayılı Veteriner
Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununa uygun gerekli üretim ve kayıt sertifikalarına sahip olmalıdır. Yeni
işletmeler için bu prosedür nihai ödeme talebi sırasında tamamlanmalıdır.
Kırsal Turizm ve Rekreasyonel Faaliyetler
• Bu faaliyet kapsamındaki yatırımlar, başvuru sahibinin statüsüne bakılmaksızın kırsal alanda olmalıdır.
• Mevcut konaklama tesisleri başvuru aşamasında “Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin
Yönetmelik” hükümlerine göre “Turizm İşletme Belgesi”ni sunmalıdır. Yeni işletmeler ise bu belgeyi nihai ödeme
talebi sırasında almış olmalıdır.
• Mevcut işletmeler için yatırımın başında yeni işletmeler içinse nihai ödeme talebi esnasında işletmenin kapasitesi
maksimum 40 yatak/kişi ve 20 oda olmalıdır.
• Yeme-içme tesisleri için, yararlanıcı, başvuru sırasında 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem
Kanununa uygun olarak gerekli üretim ve kayıt sertifikalarına sahip olmalıdır. Yeni işletmeler için bu prosedür nihai
ödeme talebi sırasında tamamlanmalıdır.
• Rekreasyonel faaliyet içeren tesislerde uygun faaliyetler; binicilik, trekking, bisiklet, dağcılık, piknik alanları, balık
tutma, çocuklara yönelik eğlence faaliyetleri, spor ve kültürel faaliyetlerdir.
Su Ürünleri Yetiştiriciliği
• Başvuru sahibi tarımdan başka ekonomik faaliyeti bulunmayan gerçek kişi, bir çiftçi veya çiftlik hanehalkının bir
üyesi değilse, yatırım kırsal alanlarda olmalıdır. Bununla birlikte yatırımının uzantısı olarak restoran veya satış
noktası aynı ilde yer alan kırsal olmayan bir alanda olabilir.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
13
• Eğer yatırım bir restoran veya satış noktası içeriyor ise başvuru sahibinin, 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununda
tanımlandığı üzere bir su ürünleri yetiştiricisi olması gerekmektedir. Yeni işletmeler için bu prosedür nihai ödeme
talebi sırasında tamamlanmalıdır.
• Yatırımın kapasitesi, nihai ödeme talebi esnasında tatlı suda 10-200 ton/yıl; tuzlu suda 150-500 ton/yıl arasında
olmalıdır.
• Su ürünleri işletmesi, başvuru sırasında 1380 sayılı Su Ürünleri Kanununda tanımlandığı üzere belgelendirilmelidir.
Yeni işletmeler için bu prosedür nihai ödeme talebi sırasında tamamlanmalıdır.
• Tatlı sularda desteklenecek türler: Alabalık, sazan, midye, salyangoz, yayın balığı, kerevit, kurbağa, algler, sudak,
tatlı su levreği, turna, tilapya, mersin balığı, Afrika yayın balığı (Clarias Lazera) , Mavi Yengeç (Callinectes Sapidus),
Amerikan Yayın Balığı (Ictalurus Sp.).
• Tuzlu sularda desteklenecek türler: Türk Somonu, Deniz Alabalığı, İstiridye, Karides, Çipura, Levrek, Midye, Beyaz
Orfoz, Maigre/Meagre (sciaena aquila).
Makine Parkları
• Bu faaliyet kapsamındaki yatırımların kırsal alanda olması gerekmektedir.
• Sadece Üretici örgütleri ve Ziraat Odaları Birliği veya İl/İlçe Ziraat Odaları başvuru yapabilecektir.
• Başvuru yapabilecek olan üretici örgütleri;
– Üretici örgütleri 1163 sayılı Kooperatifler Kanuna göre kurulan tarımsal amaçlı kooperatifler (Tarımsal Kalkınma
Kooperatifleri, Sulama Kooperatifleri, Su Ürünleri Kooperatifleri, Pancar Ekicileri Kooperatifleri),
– 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri,
– 5200 sayılı Tarımsal Üretici Birlikleri,
– 5996 sayılı Kanuna göre kurulan Islah Amaçlı Yetiştirici Birlikleri,
– 4572 sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleridir.
• Tarım makinelerinin ihtiyaç sahibi çiftçilerin kullanımına sunulabileceği ve çiftçilerin mevcut tarım makinelerinin
tamir ve bakımının yapıldığı tesisler uygundur.
Kooperatifin/yetiştirici birliğinin/ tarımsal üretici birliklerinin iktisadi işletmelerinin başvuruları uygun değildir.
ÇİFTLİK FAALİYETLERİNİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ VE İŞ GELİŞTİRME
14
• Destek talep edilen tüm inşaat işleri ve makine ekipmanlar, başvuru yapan üretici örgütünün faaliyet alanlarıyla
ilgili olmalıdır.
• Bu kapsamda verilecek destekler, makine ekipmanların üretici örgütü tarafından kiralanması suretiyle ortak
kullanımın sağlanmasını amaçlamaktadır. Üretici örgütünün kendi bünyesinde sabit olarak tesis edeceği ve/veya
kullanacağı makine ekipmanlar destek kapsamında olmayacaktır.
Yenilenebilir Enerji Tesisleri
• Bu faaliyet kapsamındaki yatırımların başvuru sahibinin statüsüne bakılmaksızın kırsal alanda olması gerekmektedir.
• Elektrik ve ısı üretimi amacı ile her türlü yenilenebilir enerji faaliyetleri (hidroelektrik hariç), aşağıda belirtilenler
dahil olmak üzere uygundur;
– Fotovoltaik güneş enerjisi sistemleri,
– Konsantre güneş enerjisi sistemleri,
– Rüzgar enerji sistemleri,
– Jeotermal, biyokütle, mikrokojenerasyon (elektrik ve/veya ısı üretimi için)
• 302-7 Yenilenebilir Enerji sektörü kapsamında yapılacak rüzgar, biyokütle, biyogaz ve jeotermal kaynaklı
yenilenebilir enerji yatırımları 5 MW kapasiteye kadar desteklenecektir.
• 302-7 Yenilenebilir Enerji sektörü kapsamında yapılacak fotovoltaik güneş enerjisi ve konsantre güneş enerjisi
yatırımları için 300 kW kapasiteye kadar olan yatırımlar desteklenecektir. (Mikrokojenerasyon tesisleri için 100 kW).
Belirtilen üst sınırlardan daha yüksek güç değeri için alınmış bağlantı anlaşması ile yapılan başvurular uygun
kabul edilmeyecektir.
• Başvuru sahibinin aynı ilde en az 1 yıldır elektrik tüketimi yaptığı, aktif en az bir işletmesi bulunmalıdır. Bu koşulu
sağlamayan başvurular uygun kabul edilmeyecektir. Başvuru sahibine ait ilgili koşulları sağlayan tüm işletmeler
tüketim tesisi olarak değerlendirilecektir. Tüketim tesislerine ait belgelerin sunulması gerekmektedir, ihtiyaç
duyulması halinde ilave kontroller yapılacaktır.
• Başvuru sahibi gerçekleştireceği yatırımı ile bu işletmelerin ortalama yıllık tüketim değerinin en az %100’ü kadar
üretim yapmak zorundadır.
• Çağrı dokümanlarında belirtilen tüm hususlar ilgili kontrol aşamalarında kontrol edilecektir.
• Eğer yatırım yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretilmesini hedefliyor ise, ulusal şebekeye bağlanılması
zorunludur ve aşağıda belirtilen koşullar karşılanmalıdır:
– Başvuru sahibi, başvuru paketi ile birlikte, şebekeye bağlantının mevcut olduğunu tasdik eden ve yetkili kurum
tarafından verilen (elektrik dağıtım şirketleri, organize sanayi bölgeleri, Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketi vb.) bir
doküman/sertifika sunacaktır.
– Başvuru sahibi nihai ödeme talebi paketi ile birlikte ilgili makamlar tarafından verilen geçici kabul tutanağını
sunacaktır.
– Başvuru sahibi izleme dönemi boyunca “Lisanssız Elektrik Üreticileri için Dağıtım Sistem Kullanım Anlaşması”na
sahip olacak ve talep edildiğinde Kuruma sunacaktır.
Yenilenebilir Enerji Tesisleri Tasarlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler (302-7)
• Tüketim tesisi 3 yıldan uzun süredir faaliyet gösteren başvuru sahiplerince sunulan projelerde; Yenilenebilir enerji
tesisinin kurulu gücü, işletmenin son 3 yıllık elektrik tüketim verileri baz alınarak hesaplanan ortalama yıllık elektrik
tüketiminin %120’sini (kWh) geçmemelidir.
• Tüketim tesisi 24-36 aylık sürede faaliyet gösteren başvuru sahiplerince sunulan projelerde; Yenilenebilir enerji
tesisinin kurulu gücü, işletmenin son 2 yıllık elektrik tüketim verileri baz alınarak hesaplanan ortalama yıllık elektrik
tüketiminin %120’sini (kWh) geçmemelidir.
• Tüketim tesisi 12-24 aylık sürede faaliyet gösteren başvuru sahiplerince sunulan projelerde; Yenilenebilir enerji
tesisinin kurulu gücü, işletmenin son 1 yıllık elektrik tüketim verileri baz alınarak hesaplanan ortalama yıllık elektrik
tüketiminin %120’sini (kWh) geçmemelidir.
• Bu işletmeler ortalama yıllık tüketim değerinin en az %100’ü (kWh) kadar üretim yapmak zorundadır.
• Cephe kurulumu içeren projelerde elektrik mühendisi tarafından hazırlanmış bir verimlilik hesabının sunulması
gerekmektedir.
• Arazi ve cephe kurulumu içeren projelerde gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
• Yapı kayıt belgeli binaların çatı ve cephe GES kurulumu için kullanılması uygun değildir.
Tüketim tesisinin/tesislerinin kapasitesine göre ihtiyacın üzerinde büyüklükte yenilenebilir enerji sistemleri talepleri
olması durumunda; sözleşme öncesi kontrollerde kesinti yapılması veya projenin reddi vb. işlemler duruma göre
uygulanacaktır.
Başvuru paketi içeriğinde bağlantı anlaşması bulunmayan başvurular teslim alınmayacaktır.
Tarımsal üretim faaliyetinde kullanılan elektrik (tarımsal sulama vb.) için güneş enerjisinden elektrik üretmek
maksadıyla yapılan projelerde tarımsal üretimden vazgeçilmemelidir.
ÖNEMLİ HUSUSLAR:
1. Yeni inşaat yapılabilecek veya mevcut işletmelerin genişletilebileceği/büyütülebileceği tarım alanları 5403 Sayılı
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve Tarım Arazilerinin Korunması ve Kullanımına İlişkin Yönetmelikleri
kapsamında uygun olmalıdır.
2.Yatırımın Korunan Alanda (Milli Park, Tabiat Parkı, Özel Çevre Koruma Alanı vb.) gerçekleştirilmesi halinde;
yatırımın ilgili yasal mevzuat çerçevesinde uygun olmalıdır.
Proje hazırlığında, kurum internet sitesinde yayınlanan “Yatırım Kapsamında Uyulması Gereken Koşullar”
dokümanında yer alan şartların sağlanması gerekmektedir.
2.4.BAŞVURAMAYACAK OLANLAR
Aşağıda belirtilen durumlardan herhangi birinin varlığında, diğer tüm koşullar sağlansa dahi, başvuru sahibi destek
almak amacıyla başvuruda bulunamaz.
(a) Haklarında iflas, konkordato veya tasfiye kararı alınan, mal varlığı ya da işlerinin yönetimi atanmış kayyum
tarafından idare edilen tüzel kişiler,
(b) Mal varlığı ya da işlerinin yönetimi atanmış vasi tarafından idare edilenler,
(c) Türkiye Cumhuriyeti’nin yasal hükümleri uyarınca, sosyal sigorta primi veya vergi ödemesi ile ilgili yükümlülüklerini
yerine getirmeyenler,
(d) Hırsızlık, kaçakçılık, yağma, güveni kötüye kullanma, dolandırıcılık, hileli iflas, sahtecilik, ihaleye ve edimin ifasına
fesat karıştırma, zimmet, irtikâp veya rüşvet suçlarından adli sicil veya adli sicil arşiv kaydı olanlar,
(e) TKDK Kara Listesinde olanlar,
(f) Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından destek dışı işletmeler kapsamına alınanlar,
(g) 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan ve organize veya örgütlü suçlardan adli sicil
veya adli sicil arşiv kaydı olanlar,
(h) Türk Ceza Kanunu’nun 102., 103. ve 104. Maddelerinde düzenlenen suçlardan adli sicil veya adli sicil arşiv kaydı
olanlar,
Adli sicil veya adli sicil arşiv kaydı sorgulamaları;
• Başvuru sahibi gerçek kişi ise kendisi,
• Başvuru sahibi anonim şirket ise yönetim kurulu üyeleri,
• Başvuru sahibi limited şirket ise şirketi temsil ve ilzama yetkili tüm kişi (ler) (başvuru formunda belirtilmeyenler
dahil olmak üzere),
• Başvuru sahibi limited şirket ve şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi yok ise şirket ortakları,
• Başvuru sahibi kollektif şirket ise şirket ortakları,
• Başvuru sahibi komandit şirket ise şirketi temsil ve ilzama yetkili sınırlı ortak ve sınırsız ortakları,
• Başvuru sahibi üretici örgütü ise üretici örgütünün yönetim kurulu üyeleri için yapılacaktır.
SAĞLANACAK MALI DESTEĞIN ŞEKLI, KAYNAĞI, UYGUN HARCAMA TUTARI VE
TAKSIT SAYISI
Şekli ve Kaynağı
Yararlanıcılara sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, AB ve Türkiye Cumhuriyeti eş-finansmanından oluşan
IPARD Program Fonudur. Bu destek “Kamu Katkısı” olarak adlandırılmaktadır. Kamu katkısı, program çerçevesinde
gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılacaktır.
TKDK, bu program için tahsis edilen fonların (bütçenin) tamamını kullandırmama, bu başvuru çağrısında belirtilen
her bir yatırım alanına uygun gördüğü tutarda destek sağlama ya da hiç destek sağlamama hakkını saklı tutar.
Uygun Harcama Tutarı
Faydalandırılacak desteğin parasal tutarının hesaplanmasında “Uygun Harcamalar” esas alınacaktır. Uygun
harcamaların neler olduğu bu rehberin “4.1 Uygun Harcamalar” bölümünde açıklanmaktadır.
Her bir yatırım için alt ve üst uygun harcama limiti en az 5.000 Avro en fazla 500.000 Avrodur.
ÖNEMLİ NOT: İkinci çağrı ilanı çerçevesinde, yukarıda belirtilen alt ve üst limitlerin hesaplanmasında Avro kuru
1 Avro = 34,7103 TL olarak kullanılacaktır.
Yukarıda belirtilen üst limitleri geçen kısım desteklenmeyecek olup bu miktar başvuru sahibi tarafından
karşılanacaktır. Toplam uygun harcama tutarı alt limitin altında kalan yatırımlar reddedilecektir. Başvuru sahibi
yatırımının toplam uygun harcama miktarını belirlerken bu limitlere dikkat etmeli ve bu çerçevede yatırım bütçesini
oluşturmalıdır.
Online başvuru sisteminde yukarıda belirtilen limitlerin üstünde uygun harcama girişine izin verilmeyecektir.
Fiyat Farkı Uygulaması
• Nihai toplam uygun harcama tutarı içerisindeki makine-ekipman harcamasının toplamı, Türkiye İstatistik Kurumu
(TÜİK) tarafından 2024 yılı Ağustos ayında açıklanan Yİ-ÜFE Makine-Ekipman Endeksinin ilgili projede destek
kararının alındığı ayda açıklanan endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
• Nihai toplam uygun harcama tutarı içerisindeki yapım işleri harcamasının toplamı, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
tarafından 2024 yılı Ağustos ayında açıklanan İnşaat Maliyet Endeksi’nin ilgili projede destek kararının alındığı
ayda açıklanan endekse oranlanması suretiyle bulunan katsayı üzerinden güncellenir.
Hesaplamalarda ilgili proje için uygulanan başvuru kapanış ayı ile o projeye ait PDSK toplantısı ayı arasında
geçen süre dikkate alınmaktadır. Bu sürenin 7 aydan fazla olması halinde ilgili projelerde yine 7 aylık fiyat farkı
uygulanacaktır.
Mevzuat gereği tedbire ait uygun harcama tutarı limiti ile her bir yararlanıcının yararlanabileceği toplam maksimum
uygun harcama limiti yalnızca başvuru aşamasında dikkate alınacaktır. Fiyat farkı uygulaması aşamasında bu limitler
aşılabilecektir.
Uygulanacak fiyat artışı, faydalanıcıların uymak zorunda olduğu destek kapsamında edinilen taşınır ve taşınmaz
varlıkları sigortalattırma konusundaki yükümlülükleri değiştirmemektedir. Bu kurala istisna getiren üst limitler ve
ilgili diğer kurallar geçerliliklerini korumaya devam eder.
Destek Oranları
Destek oranları, başvuru sahibinin statüsüne bağlı olarak değişmektedir:
Yararlanıcı tarafından, yukarıda belirtilen alt ve üst sınırlar içerisinde kalmak kaydıyla;
• Baz kamu katkısı toplam uygun harcama tutarının %60’ıdır.
• Genç çiftçiler tarafından yapılan yatırımlar ya da organik sertifikalı çiftçiler tarafından yapılan yatırımlarda kamu
katkısı, toplam uygun harcama miktarının %70’idir.
• Atık su ve atık yönetimi, yenilenebilir enerji ve döngüsel ekonomi tipi yatırımlar (atık malzemelerin verimli bir
şekilde yeniden kullanılması) ile ilgili yatırımlar için ilave %10 destek sağlanacaktır.
Belirtilen bu ilave %10 destek sadece atık su arıtma, döngüsel ekonomi ve yenilenebilir enerji amacıyla yapılacak
harcama kalemleri için geçerlidir.
Yukarıdaki yatırım türleri için, maksimum yardım oranı % 75’i geçemez.
Taksit Sayısı
• Uygun harcamaların toplam değerinin,
– 500.000 TL ve altında olduğu yatırımlarda ödeme tek taksitte,
– 500.000 TL’den fazla olduğu yatırımlarda ödeme en fazla 2 taksitle yapılır.
• Bu sektör/alt sektör için ödemenin kaç taksitte olacağının belirlenmesinde karar başvuru sahibine aittir. Başvuru
sahibi desteğe esas uygun harcama miktarını, belirlenmiş limitlere göre başvuru formunda taksitlendirebileceği
gibi tamamını yatırımın sonunda tek seferde de talep edebilir.
• TKDK, yapılacak değerlendirmeler neticesinde uygun harcama miktarında azaltma yapma hakkına sahip olup bu
azaltma sonucunda taksit miktarında değişimler olabilecektir. Sözleşme, TKDK tarafından belirlenen miktar ve
taksit sayısı üzerinden imzalanacak olup başvuru sahibi ödeme talebini sözleşmede nihai olarak belirlenen miktar
ve taksit sayısına göre yapmalıdır.
• Yatırımların tek ödeme veya taksitlendirilmesi kapsamında, ilgili Başvuru Çağrı Dönemine ait www.tkdk.gov.tr
adresinde yer alan “Başvuru Çağrı İlanı” ve bu konuda TKDK web sayfasında yapılacak duyurular da dikkate
alınmalıdır.
• Yatırım yapım işlerini içeriyor ve yukarıda belirtilen limitler neticesinde uygun harcama tutarı taksitlere
bölünebiliyor ise, münferit her bir yapı/binaya ait harcamalar aynı taksit içerisinde talep edilmelidir. Aksi takdirde,
TKDK; farklı taksitlere bölünmüş yapı/binaları birleştirip tek taksit altında toplama veya bunları uygun olmayan
harcama olarak kabul etme hakkına sahiptir.
3.2. DESTEKTEN YARARLANABILECEK MAKSIMUM PROJE SAYISI VE BUNLARA İLIŞKIN
DESTEK TUTARI SINIRI
• Başvuru sahibi IPARD 2021-2027 uygulama dönemi içerisinde en fazla 4 (dört) uygun yatırımı için destek alabilir.
• Başvuru sahibi, aynı başvuru çağrı döneminde 1’den (bir) fazla proje başvurusu yapamaz.
• Başvuru sahibi, ancak bir yatırımı sona erdiğinde (son ödemeden sonra) IPARD desteğine yeniden başvurabilir.
• Eğer 4 (dört) proje de aynı tedbir kapsamında hazırlanacaksa, bu 4 (dört) projenin uygun harcamaları toplamı o
tedbir için belirlenmiş olan üst sınırı geçemez.
• Bu tedbir için IPARD III süresince her bir yararlanıcının yararlanabileceği toplam maksimum uygun harcama değeri
500.000 Avro ile sınırlıdır.
3.3. IPARD DESTEKLERININ EŞIT VE HAKSIZ REKABETE SEBEBIYET VERMEYECEK
ŞEKILDE KULLANDIRILMASINA YÖNELIK DIKKAT EDILECEK HUSUSLAR
TKDK, IPARD hibelerinden daha fazla sayıda yatırımcımızın eşit şart ve imkânlarda yararlanabilmesi ve Avrupa Birliği
Tüzüklerinde uygun görülmeyen yapay oluşturulmuş şartlarla hibelerden haksız faydalanmayı önlemek için her türlü
önlemi alacaktır.
Yapay oluşturulmuş koşulla ilgili hüküm, 27 Ocak 2011 tarih ve 65/2011 sayılı AB Komisyonu Regülasyonunun 4. Madde
8. Paragrafında “Özel hükümlere halel getirmeksizin, destek programının amaçlarına aykırı bir avantaj elde etmek
amacıyla bu tür ödemeleri elde etmek için gerekli koşulları yapay olarak oluşturdukları tespit edilen yararlanıcılara
herhangi bir ödeme yapılmayacaktır” şeklinde ifade edilmiştir.
Kurumumuzca IPARD Programında belirtilen kuralların Programın amaçlarına aykırı bir avantaj elde etmek amacıyla
yapay koşullar oluşturularak ihlal edilip edilmediği kontrol edilecektir. Kurum, aralarında yapay oluşturulmuş koşul
olduğu tespit edilen başvuruların tamamını reddetme, imzalanmış sözleşmeleri fesh etme hakkına sahiptir.
Farklı tüzel/gerçek kişilere ait projelerin başvuru aşamasında aralarında yapay oluşturulmuş koşul tespit edilmemiş
olsa dahi, projelerin uygulama veya uygulama sonrası dönemde aralarında yapay oluşturulmuş koşul tespit edilmesi
durumunda, Kurum ilgili tüm sözleşmeleri feshederek geri alım süreci başlatma hakkına sahiptir.
Bu çerçevede; yapay oluşturulmuş koşullar proje başvuru, uygulama ve izleme dönemlerinde hassasiyetle kontrol
edilecektir.
Başvuru sahibinin devam eden yatırımının bulunmaması koşulunun kontrolü neticesinde, devam eden yatırımın tespit
edilmesi halinde bu çağrı dönemindeki başvurusu reddedilecektir.
Başvuru sahibinin aynı başvuru çağrı döneminde başka bir başvurusunun bulunmaması ve/veya devam eden
yatırımının bulunmaması koşulunun kontrolü aşağıda belirtilen kriterler çerçevesinde yapılır:
Aynı başvuru çağrı döneminde;
1. Tüzel kişi başvurularında, başvuru sahiplerinin ortaklık yapıları incelenecek ve % 50’den fazla hissesi olan ortakların
ve bu kişilerin eşlerinin ayrıca IPARD destekleri için başvuru yapmış olması durumunda ilgili tüm başvurular
reddedilecektir.
2. Tüzel kişi başvurularında, başvuru sahiplerinin ortaklık yapıları incelenecek ve % 50’den fazla hissesi olan ortakların
IPARD destekleri için başvuru yapan herhangi bir tüzel kişilikte %50’den fazla hissesi olması durumunda ilgili tüm
başvurular reddedilecektir.
3. Gerçek kişi olan başvuru sahiplerinin IPARD destekleri için başvuru yapan başka bir tüzel kişilikte %50’den fazla
hissesi varsa hem gerçek kişi hem de hissedarı olduğu tüzel kişiliğin başvuruları reddedilecektir.
4. Gerçek kişi olan başvuru sahiplerinin eşlerinin yapacağı başvurular da aynı kişiye ait olarak değerlendirilecek ve
ilgili tüm başvurular reddedilecektir.
5. Farklı tüzel/gerçek kişilerce hazırlanmış olsa dahi aynı yatırım alanlarında birbirleri ile ortak ekonomik ilişkileri
bulunan veya birbirlerini tamamlayan projelerin tespit edilmesi durumunda ilgili tüm başvurular reddedilecektir.
6. Farklı tüzel/gerçek kişiler tarafından aynı veya farklı yatırım alanlarında kurulan işletmelerin başvuru aşamasında
birbirleriyle ortak ekonomik ilişkileri tespit edilmemiş olsa dahi, projelerin uygulama veya uygulama sonrası
dönemde fiziki olarak birleştirilmesi, yatırım alanlarında ortak kullanımlar ya da muhasebe kayıtlarında görülen
birleşme veya ortaklıklar tespit edilmesi durumunda ilgili tüm sözleşmeler feshedilerek geri alım süreci
başlatılacaktır.
7. Başvuru yapan bir tüzel kişilikte başvuru formunda belirtilen temsil ve ilzama yetkili olan bir kişinin kendisi,
%50’den fazla hissedarı olduğu tüzel kişilik veya temsil ve ilzama yetkili olduğu başka bir tüzel kişilik tarafından
başvuru yapıldığının tespit edilmesi halinde ilgili tüm başvurular reddedilecektir.Başvuru sahibinin devam eden
yatırımının tespit edilmesi halinde bu çağrı dönemindeki başvurusu reddedilecektir.
Yukarıda belirtilen durumlar haricinde doğrudan veya dolaylı olarak aralarında %50’den fazla oranda ortaklık
ilişkisi bulunduğu tespit edilen başvuruların tamamı reddedilir.
Yapay oluşturulmuş koşullar kapsamında yapılan kontroller aşamasında Kurum başvuru sahibinden ek bilgi/belge
isteme hakkına sahiptir.
Bağlantı tespit edilen projelerde uygun harcama üst limit tutarı kontrol edilecek olup başvuru aşamasında üst limitin
aşılması durumunda, projede aşan tutar uygun olmayan harcama olarak değerlendirilecektir. Sözleşme imzalanan
projelerde ise sözleşmenin feshi dahil Kurumun belirleyeceği yaptırımlar uygulanacaktır.
Ayrıca, Kurumun gerekli görmesi halinde, başvuru yapılan projeler ile daha önce IPARD Programından destek almış
projeler veya Kuruma başvuru yapmamış/destek almamış olmasına rağmen aynı/benzer sektörlerde faaliyet gösteren
işletmeler arasında, yapay oluşturulmuş koşulların olup olmadığına ilişkin aşağıda belirtilen göstergeler kapsamında
kontroller yapılacaktır:
• Dışsal/Fiziksel Göstergeler (Yatırım uygulama adreslerinin durumu, 1. derece akrabalık ilişkileri, karı-koca olma
durumu, ortaklaşa kullanılan araç gereçlerin varlığı vb.)
• Yapısal/Yasal Göstergeler (Bağlı ve/veya ortak işletme varlığı, temsil ve ilzama yetkili kişiler, finansman kaynakları,
tüzel kişiliğin ortakları, tüzel kişilik kuruluş tarihleri vb.)
• İşletme/Muhasebe Göstergeleri
3.2’de belirtilen IPARD kapsamında desteklenecek maksimum proje sayısı ve uygun harcama tutarının hesaplanmasında, başvuru sahipleri/faydalanıcıların karı-koca olmaları veya aynı hanede ikamet etmeleri halinde, bu başvuru
sahipleri/faydalanıcıların yararlandıkları proje sayısı ve uygun harcama tutarı birlikte hesaplanarak değerlendirmeye
alınır. Yine bu kişilerin hakim ortağı olduğu tüzel kişilikler de bu kapsamda değerlendirilecektir. Bunun sonucunda,
TKDK maksimum proje sayısının aşılması durumunda başvuruyu reddedecek, maksimum uygun harcama tutarının
aşılması durumunda ise aşan tutarı uygun olmayan harcama olarak değerlendirecektir.
4.1. UYGUN HARCAMALAR
Makine-ekipman alımı, yapım işleri, hizmet alımı (genel harcamalar) ve görünürlük harcamaları destek tutarının
belirlenmesine esas olacak uygun harcamalardır.
Bu tedbir kapsamında desteklenecek ve IPARD Programında yer alan uygun harcamalar ana başlıklar halinde aşağıda
listelenmiştir. Bu başlıklar Kurumumuz web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan, Uygun Harcamalar Listesi’nde
ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir. Uygun Harcamalar Listesinde yer almayan harcamalar desteklenmeyecektir.
1. Makine-ekipman alımı: Uygun Harcamalar Listesi’nde detaylandırılan satın alımı yapılacak malzeme, makine,
ekipman gibi alımlar ile uygun harcamalar listesinde belirtilen yazılımlar da dahil bilişim teknolojileri ve özel
teknolojik ekipman gibi alımlar bu tedbir için uygun harcamalardır.
2. Yapım işleri: Uygun Harcamalar Listesi’nde detaylandırılan taşınmazların inşası/genişletilmesi/modernizasyonu
bu tedbir için uygun harcamalardır.
3. Hizmet alımları (Genel Harcamalar): Yatırım bütçesi içerisinde yer alan, bilgisayar yazılımı da dahil olmak üzere
makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamalar toplamının en fazla %10’una karşılık gelen mimarlık,
mühendislik ve diğer danışmanlık ücretleri (Ödeme Talep Paketi Hazırlama bedeli) ve fizibilite çalışmaları ile yine
söz konusu %10’luk tutara dâhil olmak üzere, makine-ekipman alımı ve yapım işleri uygun harcamaları toplamının
en fazla % 5’ine karşılık gelen ve 6.000 avroyu aşmayan iş planı hazırlığı (teknik proje ve fizibilite hazırlığı dahil)
ile ilgili alımlar bu alt tedbir için uygun harcamalardır.
4. Görünürlük: Görünürlük giderleri, AB finansmanı ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanının rolünü vurgulamak
amacıyla yatırımın bütçesine dâhil edilmeli ve iş planında gösterilmelidir. Toplam uygun harcama tutarının en fazla
% 1 oranında görünürlük gideri ayrılabilir ve “Görünürlük Rehberi”ne uygun olacak şekilde poster, levha, pano ve
etiket harcama bütçesine dâhil edilebilir.
Hizmet alımları ve görünürlük harcamalarına ilişkin ödeme talebi, yatırımın taksitlendirilmesi durumunda son
taksitte sunulmalıdır.
Bu tedbir kapsamında desteklenecek ve IPARD Programında yer alan uygun harcamalar ana başlıklar halinde
aşağıda listelenmiştir. Bu başlıklar Kurumumuz web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan “Uygun Harcamalar
Listesi”nde ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir. “Uygun Harcamalar Listesi”nde yer almayan harcama kalemleri
desteklenmeyecektir.
TÜM SEKTÖRLER İÇİN ORTAK OLAN UYGUN HARCAMALAR
• Malın pazar değerini geçmeyecek şekilde, bilgisayar yazılımı dahil olmak üzere, her bir sektör için tanımlanan
şekilde yeni makine ve ekipman alımı,
• Çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve iş geliştirme faaliyetleri ile ilgili enerji ihtiyacını karşılamak için biyokütle, rüzgar, güneş ve jeotermal kullanarak enerji üretmek amacı ile makine/ekipman alımı ve inşaat işlerinin
gerçekleştirilmesi,
• Faydalanıcıların değer zincirine katılmalarına yönelik ticari web sitesinin kurulması ve yönetilmesi hizmetleri,
• Yenilenebilir enerji üretimine yönelik makine/ekipman satın alınması ve inşaat işleri ile transformatör, enerji nakil
hatları, devre kesiciler vb. dahil elektrik şebekesi bağlantılarına ilişkin harcamalar,
• Ara ürünler ve arıtılabilir atık maddelerin yeniden işlenmesi için gerekli olan ekipman ve tesisler, çevre koruma
amacı ile yapılacak yatırımlar, atığın işlenmesi ve ortadan kaldırılması,
• Eğer projenin entegre bir parçası ise, yazılım dahil olmak üzere bilişim ve iletişim teknolojileri ekipmanları,
• Eğer projenin entegre bir parçası ise, gerekli bilişim teknolojileri ekipmanı ve yazılımının satın alınması,
• Mimarlar, mühendisler ve diğer danışmanlık ücretleri, fizibilite çalışmaları gibi yatırımla ilgili genel harcamalar,
yatırım harcamalarının %10’una kadar uygun olacaktır.
• Görünürlük harcamaları,
• Çevre koruma veya iklim değişikliğine ilişkin yatırımlar,
• Döngüsel ekonomi tipi yatırımlar.
SEKTÖRLERE ÖZEL OLAN UYGUN HARCAMALAR
Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi, Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi
• Depolama binaları ve makine garajlarının inşası ve modernizasyonu,
• Toprağı işlemek için bahçe ve tarım ekipmanı alımı,
• Mahsul üretimi için ekipman, makine (hasat makinesi, gübreleme makinesi, pulluk vb.) ve hasat sonrası malzemeler
(ön soğutma ekipmanları, kasalar, kutular vb.) alımı,
• Solucan gübresi üretim ekipmanlarının satın alınması (depolama tankı, gübre havuzları, eleme ve paketleme,
nemlendirme sistemi, aspiratör, ısıl işlem fırını, sürekli akış sistemleri),
• Bitkilerin üretimi, depolanması/olgunlaştırılması, kurutulması, işlenmesi ve pazarlanması için ekipman alımı ve
tesislerin inşası, modernizasyonu veya genişletilmesi,
• Seraların inşası ve/veya yeniden kurulması (kısa ömürlü plastik hariç olmak üzere, özellikle cam, sert ve uzun
ömürlü plastik veya diğer materyallerin kurulumu) ve/veya mantar/misel üretim üniteleri ve/veya gerekli makine
ve ekipman alımı.
Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretilmesi, İşlenmesi ve Paketlenmesi
• Bal ve arı ürünlerinin depolanması veya işlenmesi için garaj ve müştemilatının inşası,
• Arı kovanlarının üretilmesi, yönetimi ve bakımı için çalışma ekipmanları alımı,
• Çiftlik içerisinde balın işlenmesi ve paketlenmesi için işleme ve paketleme hatları satın alınması veya mevcut
hatların modernizasyonu,
• Lisanslı üreticiler tarafından ana arıların üretilmesi için yetiştirme istasyonlarının kurulması ve donatılması.
Zanaatkarlık ve Katma Değerli Ürünler
• İşletme binaları ve üretim tesislerinin inşası ve/veya modernizasyonu, kurulması, genişletilmesi ve yeniden inşası,
• Yerel gıdalar ve tarımsal ürünlerin üretilmesi ve paketlenmesi ve el sanatları faaliyetleri için özel ekipman alımı,
• Paketleme tesisleri, ekipmanı konusunda fiziksel yatırımlar,
• Aynı il sınırları içerisinde yer alan dükkanlar ve standların kurulması dahil olmak üzere, katma değerli ürünler veya
zanaatkarlık için, tanıtım ve pazarlama ile ilişkili yatırımlar.
Kırsal Turizm ve Rekreasyon Faaliyetleri
• Pansiyonlar veya mikro/küçük ölçekli konaklama tesislerinin kurulması veya yenilenmesi, mevcut binalarda oda
& kahvaltı odalarının yenilenmesi veya çiftliklerde ve açık alanlarda konaklama amacıyla bina ve tesislerin inşası
(örnek olarak, kamp yerleri, spor ve rekreasyon alanları),
• Yeme içme tesisleri veya çiftlik ürünleri tanıtım standlarının kurulması,
• At biniciliği, özellikle sularda spor veya rekreasyon balıkçılığı, dağ bisikleti, rafting, doğa yürüyüşleri vb. rekreasyon
faaliyetlerinin düzenlenmesi ile doğrudan bağlantılı üretken altyapı yatırımları,
• Uygun ekipman;
– Aydınlatma ve tertibatı, havalandırma ekipmanı, filtreleme ve arıtma ekipmanları, haberleşme ekipmanları,
mobilya, temizlik gereçleri, eğlence amaçlı ses ve görüntü ekipmanları,
– Yeme içme tesisleri için mutfak ekipmanları.
Su Ürünleri Yetiştiriciliği
• Balık üretme çiftliği için ekipman alımı ve inşaat işleri,
• Özellikle balık üretme çiftlikleri için, çiftlik faaliyetlerinin etkinliğinin artırılması, atık su arıtma sistemleri, balık
seçimi, kuluçkahaneler başta olmak üzere kapalı devre sistemlerle ilgili ekipman ve makine alımı,
• Su ürünleri restoranları kurmak üzere ekipman alımı,
• Havuzlar ve rezervuarların geliştirilmesi,
• Üretim süreçlerinin etkinliğinin artırılması için ekipman; besleme, balık yemleme veya besleme otomasyon
ekipmanı optimizasyonu için ekipman; su devridaim sistemleri için ekipman,
• Yumurta ve yavru balık üretimi için ekipman satın alınması ve inşaat işleri,
• Üretim ve hasat konusunda kalite ve hijyen koşullarının iyileştirilmesi için ekipmanlar,
• Bu alandaki AB standartlarına uygun olarak su ürünleri işletmelerinin yaptığı çevresel etkilerin azaltılması için
ekipman; atık yönetim sistemleri, havuzlar ve rezervuarlardan serbest bırakılan suların arıtılması için ekipman ve
su kalitesi parametrelerinin niteliğini izlemek için ekipman,
• Hasat sonrası ürünün depolanması için küçük soğuk hava depolarının kurulması,
• Su ürünleri işletmelerinin modernizasyonu, inşası ve genişletilmesi, ve su ürünleri işletmesi ile aynı ilde yer alan su
ürünleri restoranları ve satış noktalarının modernizasyonu, inşası ve genişletilmesi.
Makine Parkları
• Makine ve ekipmanın saklanması için binaların inşası, yenilenmesi veya genişletilmesi,
• Tarımsal makine, alet ve ekipmanların alımı, (Kendi yürür ve/veya motorlu araçlar uygundur.)
• Tarımsal makine-ekipmanlarının ve kendi yürür ve/veya motorlu araçların bakımına yönelik bakım istasyonları
inşaatı,
• Tarımsal makine-ekipmanlarının ve kendi yürür ve/veya motorlu araçların bakımına yönelik makine ekipman alımı.
Yenilenebilir Enerji Tesisleri
(Çiftlik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi ve iş geliştirme faaliyetlerinden bağımsız olarak kendi ihtiyaçları olan enerjiyi
üretmek amacı ile -hidroelektrik hariç- yenilenebilir enerji üretimi konusunda yapılan yatırımlar)
• Yenilenebilir enerji tesislerinin inşası, modernizasyonu, genişletilmesi,
• Yenilenebilir enerji tesislerinin sabit makine ve ekipmanı,
• Yenilebilir enerji tesislerinin işletilmesi için bilgi teknolojileri donanım ve yazılımları.
Uygun Harcamalara İlişkin Diğer Hususlar
• Arıcılık faaliyetleri sözkonusu olduğunda, yenilenebilir enerji yatırımlarına 3 kW’ya kadar müsaade edilecek olup
şebekeden bağımsız (off-grid) sistemler uygun olarak değerlendirilecektir.
• Arıcılık faaliyetleri sözkonusu olduğunda; destek alınan kovanlar Kurum tarafından işaretlenecektir. İşaretlerin
zarar görmemesinden yararlanıcı sorumludur. Söz konusu işaret veya işaretlerin zarar görmesi durumunda
yararlanıcı tarafından ivedi olarak Kuruma bildirim yapılmalıdır.
• “İdari bina, (ofisler, yemek odası, soyunma odası, tuvaleti de kapsayacak şekilde) ve bekçi kulübesi, jeneratör
odası, ihata duvarı/çitler ve işletme içi yollar” başlığı altındaki işlere ait pozlara, diğer inşaat başlıkları altında yer
verilmemeli, ilgili pozlar ayrı bir mahal olarak belirtilmelidir. Aksi durum tespit edilirse, TKDK uygun başlık altında
yer verilmeyen pozları uygun olmayan harcamalara aktarma hakkına sahiptir.
• Başvuru sahibi yatırımının bütçesini, yapacağı satın alımlara ilişkin alacağı teklifler çerçevesinde şekillendirecek,
seçtiği uygun teklif üzerinden projesini uygulayacak ve ödeme talebinde bulunacaktır.
• Başvuru sahipleri uygun harcamalar kapsamında yapacakları alımlarda, TKDK web adresinde yer alan (www.tkdk.
gov.tr) “Teklif Alma Kuralları Rehberi”nde belirtilen hususlar çerçevesinde hareket etmelidirler.
• TKDK, satın alımlarla ilgili tekliflerde yer alan her bir kalem için piyasa araştırmaları yapacaktır. TKDK yapılacak
araştırmalar neticesinde piyasa fiyatlarının çok üzerinde olduğu tespit edilen yatırım kalemlerinin fiyatlarında
azaltma yapma veya bunları uygun olmayan harcama olarak kabul etme veya projeyi reddetme hakkına sahiptir.
Başvuru sahipleri, faaliyet alanları uygun olsa dahi, başvuru yaptıkları çağrı dönemine ait başka projelerin inşaat,
makine ekipman ve/veya hizmet alımlarına teklif veremezler. Böyle bir durumun tespit edilmesi durumunda
başvuruları reddedilir.
Elektrik İhtiyacını (Öztüketimi) Karşılamaya Yönelik Yenilenebilir Enerji Yatırımları (302-7 Hariç)
• Başvurulan sektörde kurulu veya kurulacak tüketim tesisinin elektrik ihtiyacını karşılamak için yenilenebilir
enerji tesislerinin kurulumu da Kurumumuz tarafından desteklenmektedir. Başvuru sahiplerinin bu destekten
faydalanabilmesi için ilgili elektrik dağıtım şirketinden alınmış bağlantı anlaşmasına sahip olmaları gerekmektedir.
• Başvurulan sektörde, işletme kapasitesine göre ihtiyacın üzerinde büyüklükte yenilenebilir enerji sistemleri
talepleri olması durumunda; sözleşme öncesi kontrollerde kesinti veya tamamen projeden yenilenebilir enerji
kalemlerinin çıkarılması veya projenin reddi vb. işlemler duruma göre uygulanacaktır.
Yenilenebilir Enerji Tesisleri Projelendirilirken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Mevcut işletmeler için,
1. 3 yıl veya daha fazla süredir faaliyeti bulunan işletmeler tarafından sunulan projeler için, son 3 yılda yıllık elektrik
tüketim değerleri arasında %30’dan fazla fark bulunmayan ve yatırım ile kapasitesi %30’dan fazla değişmeyecek
işletmelerde; desteğe esas maximum güç değeri son 3 yıl verileri baz alınarak hesaplanan yıllık ortalama tüketim
değerinin %120’si kadardır. (Kontroller için https://re.jrc.ec.europa.eu/pvg_tools/en/ web sitesi baz alınacaktır.)
2. 3 yıl veya daha fazla süredir faaliyeti bulunan işletmeler tarafından sunulan projeler için, işletmenin son 3 yıllık
elektrik tüketim verileri baz alındığında yıllık tüketimleri arasında %30’dan fazla fark olan işletmelerde; Yenilenebilir
enerji tesisi kurulu gücü, işletmenin elektrik projesinde yer alan yükleme cetvelinde yazan kurulu gücün %60’ını
geçmemelidir. Daha yüksek oranlar destek kapsamında değerlendirilmeyecektir.
3. 3 yıllık elektrik tüketimi bulunmayan veya gerçekleştirilecek proje ile kapasitesi %30’dan fazla değişecek olan
işletmeler için; Yenilenebilir enerji tesisi kurulu gücü, işletmenin elektrik projesinde yer alan yükleme cetvelinde
yazan kurulu gücün %60’ını geçmemelidir. Daha yüksek oranlar destek kapsamında değerlendirilmeyecektir.
Yukarıda belirtilen koşulu sağlamayan projeler için desteğe esas maximum güç değeri elektrik projeleri ve işletme
gereklilikleri dikkate alınarak yapılan kontrollerle belirlenecektir.
1. Yenilenebilir enerji tesisinin kapasitesi, başvuru yapılan sektör kapsamında kurulu veya kurulacak tesisin elektrik
tüketim kapasitesiyle uyumlu projelendirilmelidir. Tüketim tesisinin faaliyet alanı ile ilişkisi olmayan veya sektörde
kullanılmayan makine-ekipman projelere dahil edilmemelidir.
2. Teknik projede yer almayan makine-ekipman elektrik projelerine dahil edilmemelidir.
3. Tüketim tesisinin kurulu gücü hesaplanırken suni artışa neden olacak makine-ekipman (yükleme tablosunda boş
prizlere 1-2 kW güç yazılması vb.) kurulu güç hesabına dahil edilmemelidir.
4. Projelere dahil edilecek yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulu gücü (kWe), tüketim tesisinin kurulu gücünün
%60’ını geçmemelidir. Daha yüksek bir oran seçilmesi durumunda ilgili kısım uygun kabul edilmeyecektir.
5. Teknik projede yer alan panellerin toplam gücünden (kWp), eviriciden (invertör) çıkışla (kWe) gerçekleşecek
kaybın, oran olarak makul olmasına dikkat edilmelidir. Panellerin toplam gücü (kWp) değeri bağlantı anlaşmasında
belirtilen kWe değerinin maksimum %20 fazlası kadar olabilir. Daha yüksek güç değerleri destek kapsamında
değerlendirilmeyecektir. Örneğin, bağlantı anlaşmasında 100 kWe gücü olan bir işletme, maksimum 120 kWp
toplam panel gücü için destek talep edebilir.
6. Kurulacak yenilenebilir enerji sistemi işletme ile aynı parselde olmalıdır.
7. Cephe kurulumu içeren projelerde elektrik mühendisi tarafından hazırlanan verim hesabının sunulması zorunludur.
8. Arazi ve cephe kurulumu içeren projelerde gerekli güvenlik önlemleri alınmalıdır.
9. Yapı kayıt belgeli binaların çatı ve cephe GES kurulumu için kullanılması uygun değildir.
Yatırımın kapsamında aşağıda belirtilen koşullar karşılanmalıdır:
• Başvuru sahibi, başvuru paketi ile birlikte, şebekeye bağlantının mevcut olduğunu tasdik eden ve yetkili kurum
tarafından verilen (elektrik dağıtım şirketleri, organize sanayi bölgeleri, Türkiye Elektrik Dağıtım Şirketi vb.) bir
doküman/sertifika (Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistemine Bağlantı Anlaşması) sunacaktır.
• Başvuru sahibi nihai ödeme talebi paketi ile birlikte ilgili makamlar tarafından verilen geçici kabul tutanağını
sunacaktır.
• Başvuru sahibi izleme dönemi boyunca “Lisanssız Elektrik Üreticileri İçin Dağıtım Sistem Kullanım Anlaşmasına”
sahip olacak ve talep edildiğinde Kuruma sunacaktır.
Tüketim Tesisinin Kurulu Gücü: Elektrik projesi yükleme cetvelinde yer alan makine-ekipmanların çektiği güç
değerlerinin toplamını ifade eder.
Başvuru Çağrı ilanından sonra lisanssız elektrik üretim mevzuatında değişiklik olması durumunda yeni mevzuat
hükümleri çerçevesinde bilgilendirme yapılacaktır.
4.2.UYGUN OLMAYAN HARCAMALAR
Aşağıda belirtilenler uygun olmayan harcamalar olarak kabul edilmekte olup bu harcamalar için destek talebinde
bulunulamaz.
• Arazi ve mevcut binaların satın alınması,
• İkinci el makine ve ekipman alımı,
• Tarımsal üretim haklarının, hayvanların, yıllık bitkilerin satın alınması,
• Tüm vergiler,
AB ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan IPA III Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşmasına göre sözleşme
kapsamında gerçekleştirilen uygun harcamalar için bazı vergi muafiyetleri /vergi iadeleri sağlanmaktadır.
KDV ve diğer vergilere ilişkin söz konusu muafiyet veya KDV iadesi süreçlerine dair iş ve işlemler hakkında detaylı
bilgi için Hazine ve Maliye Bakanlığı (Gelir İdaresi Başkanlığı) tarafından yayımlanan “Türkiye-Avrupa Birliği Katılım
Öncesi Yardım Aracı (IPA III) Mali Çerçeve Ortaklık Anlaşması Tebliğleri” incelenmelidir.
• İşletme giderleri,
• Bakım ve amortisman giderleri,
• Sigorta giderleri,
• Her türlü kira gideri,
• Kiralayanın marjı, faizin yeniden finansman maliyetleri, işletme giderleri ve sigorta masrafları gibi kira-satın alma
ile bağlantılı maliyetler,
• Banka ücretleri, teminat masrafları ve benzeri ücretler,
• Döviz-TL ile ilgili dönüşüm masrafları, ücretleri ve kambiyo kayıpları,
• Para cezaları, mali cezalar ve dava masrafları,
• Yararlanıcı tarafından yapılan ayni katkılar,
• Yardımın yönetimi ve uygulanmasında kamu idaresi tarafından üstlenilen masraflar, yani IPARD Ajansı’na ait
masraflar ve özellikle genel giderler, kira giderleri ve yönetim, uygulama, izleme ve kontrol faaliyetlerinde istihdam
edilen personelin maaşları,
• “4.1 Uygun Harcamalar” bölümünde belirtilen uygun harcamalar dışındaki diğer tüm harcamalar.
Önceki çağrılarda Kurum desteğinden yararlanan projelerde, kapasite artırım vb. geçerli sebepler dışında,
desteklenen yatırım kalemleri için yeniden başvuru yapılması uygun değildir.
Bu tedbir kapsamında başvuru sahibi tarafından talep edilen ve desteklenen uygun harcamalar, başka bir IPA
bileşeni tarafından desteklenemez ve desteklenmeyecektir.
Ayrıca, başvuru sahibi destek talep ettiği uygun harcamalar için diğer uluslararası ve ulusal kaynaklardan sağlanan
desteklerden de yararlanamaz.
IPARD kapsamında yapılacak yatırımın uygulama süresiyle ilgili detaylı bilgi için lütfen www.tkdk.gov.tr adresinden
ilgili çağrı ilanına bakınız.
Yatırımın uygulama süresi, sözleşmenin imzalanmasından itibaren yatırımın tamamlanmasına kadar geçen süredir.
Yatırımın uygulama süresi hesaplanırken Kurumumuzun Ödeme Talebi Paketi (ÖTP) ile birlikte istediği resmi belge/
sertifikaların temini de göz önünde bulundurulmalıdır.
Yatırımın uygulama süresi başvuru sahibi tarafından başvuru formu ve iş planında belirtilmelidir. Başvuru sahibi, iş
planı hazırlarken ve faaliyetlerini planlarken bu süreye dikkat etmelidir.
TKDK, başvuru sahibi tarafından başvuru formu ve iş planında belirtilen yatırım uygulama süresini sözleşme
aşamasında değiştirme hakkına sahiptir. Sözleşmede belirtilen yatırım uygulama süresi, ancak TKDK’nın onayı ile
uzatılabilir. TKDK süre uzatma talebini reddetme hakkına sahiptir.
Başvuru sahibi sözleşme imzalanmadan önce yatırımın uygun harcamalar ile ilgili kısmına başlayamaz. (“Hizmet
Alımı” için teklif alma kuralları rehberinde belirtilen istisnalar dışında)
Mücbir sebep; taraflardan herhangi birinin (veya tedarikçilerinin veya çalışanlarının) kusur ya da ihmalinden
kaynaklanmayan, tarafların kontrolü dışında olan önceden öngörülemeyen, proje faaliyetlerinin uygulanmasına ve/
veya tarafların yükümlülüklerini yerine getirmesine engel nitelikte olan, tüm çabalara rağmen başa çıkılamayan ve
yetkili mercilerce belgelendirilmesi zorunlu olan istisnai nitelikteki herhangi durum veya olayı ifade eder. Ekipman
veya malzemedeki kusurlar ya da bunları kullanıma hazır hale getirmedeki gecikmeler, çalışma hayatındaki
anlaşmazlıklar veya yararlanıcının mali güçlükleri, mücbir sebep olarak nitelendirilemez.
Yararlanıcı ve TKDK arasında imzalanacak sözleşmede, hangi hallerin mücbir sebep sayılacağı ve bu durumlarda
yapılacaklar konusunda hüküm yer alacaktır.
Başvuruların son teslim edildiği tarih ile hibe desteği kararı alınma tarihi arasındaki süre takriben 7 (yedi) aydır.
Yararlanıcının yatırım faaliyetlerine başlamış sayılması için, yapım işi/tedarik sözleşmesi imzalanmış olmalıdır.
İlaveten, yatırım uygulama alanında yapım işi faaliyetlerinin başladığı doğrulanmalı ve yapım işi malzemelerinin
teslimine dair belgeler bulunmalı ve/veya makine ekipman tedariğine yönelik yazışmalar mevcut olmalıdır. Yatırım
faaliyetlerinin başlayıp başlamadığına dair karar TKDK’nın inisiyatifindedir. Ayrıca, yatırım faaliyetleri başlamış ya da
başlamamış olsun, TKDK’nın süre uzatma talebini kabul ya da ret hakkı saklıdır.
Yatırım, şebekeye bağlı (on-grid) yenilenebilir enerji sistemlerinin kurulumunu içeriyorsa, söz konusu yenilenebilir
enerji yatırımlarının tamamlanması noktasında ilgili şebeke işletmecisi ile imzalanan “Bağlantı Anlaşması”nın geçerlilik
süresi dikkate alınmalıdır.
Başvuru sahibi yatırım uygulama süresi ile ilgili ayrıca aşağıdaki hususlara uymak zorundadır.
Yatırım uygulama süresi, yapım işi içerip içermediğine göre (uygun harcamalar içerisinde olsun ya da olmasın)
değişiklik gösterecektir. Buna göre;
• Yapım işi içeren yatırımlarda, uygulama süresi azamî 12 ay olacaktır.
• Yapım işi içermeyen yatırımlarda uygulama süresi azamî 9 ay olacaktır.
• Yapım işi içeren projelerde (yapım işlerinin uygun harcama olup olmadığı fark etmeksizin) sözleşme
imzalanmasının ardından 3 ay içerisinde yatırıma başlanmalıdır. Yatırıma başlamaktan kasıt, en az su basmanı
seviyesine gelinmesidir. Mevsimsel şartlar, tedarik zincirinde yaşanan sorunlar gibi nedenlerle yapım işinin 3 ay
içerisinde başlamaması halinde, yararlanıcının talebi üzerine TKDK tarafından yapılacak değerlendirme sonucuna
göre yapım işlerinin başlaması için azami 3 ay ilave süre tanınabilecektir. Bu süre içerisinde de yapım işlerinin
başlamadığının tespit edilmesi halinde sözleşme fesih işlemlerine başlanır.
• İmzalanan sözleşmeye ait son Ödeme Talep Paketi, yukarıda belirtilen azamî Yatırım Uygulama Süreleri dikkate
alınarak TKDK İl Koordinatörlüklerine sunulmalıdır.
• TKDK’nın yatırım uygulama süreleri üzerinde değişiklik yapma hakkı saklıdır.
Başvuru sahibi aşağıdaki bilgi ve belgeleri “Başvuru Paketi” şeklinde sunmak zorundadır.
Başvuru Paketi;
(a) Başvuru Formu ve ekleri,
(b) İş Planı,
(c) Teknik Proje’den oluşmaktadır.
“Başvuru Paketi”nin içeriğinde yer alan belgelere ilişkin ayrıntılı bilgiler ve dikkat edilmesi gereken hususlar TKDK
web adresinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan “Başvuru Paketi İçeriği”nde belirtilmiştir.
İçerisinde “Başvuru Formu, Seçilen ve Seçilmeyen Teklifler, İş Planı ve Teknik Proje” yer almayan başvuru paketleri
TKDK tarafından teslim alınmayacak ve başvuru kaydı yapılmayacaktır.
Başvuru paketleri hazırlanırken, TKDK web adresinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan;
• Yatırım Kapsamında Uyulması Gereken Koşullar
• Teknik Proje Hazırlama Rehberi
• Teklif Alma Kuralları Rehberi
• İş Planı Hazırlama Rehberi
• Görünürlük Rehberi
Bilgilendirme Dokümanlarında belirtilen hususlar dikkate alınmalıdır.
Projenin toplam uygun harcama tutarı 60.000 Avro’nun üzerinde ve 180.000 Avro’ya eşit veya altında ise B1-İş
Planı sunulmalıdır.
Projenin toplam uygun harcama tutarı 180.000 Avro’nun üzerinde ise B2-İş Planı sunulmalıdır.
Projenin toplam uygun harcama tutarı 60.000 Avro’ya eşit veya altında ise ve yatırım herhangi bir inşaat işi
içermiyorsa B3-İş Planı sunulmalıdır.
Not: Başvuru sahibi tarafından B-2 İş Planı yerine B-1 veya B-3 İş Planının hatalı olarak sunulması durumunda
proje reddedilecektir. Başvuru sahibi tarafından B-1 veya B-3 İş Planı yerine B-2 İş Planının hatalı olarak sunulması
durumunda proje reddedilmeyecek ancak projenin değerlendirmesi B-2 İş Planları için belirlenen kriterlere göre
yapılacaktır.
Başvuru sahibi tarafından B-1 İş Planı yerine B-3 İş Planının hatalı olarak sunulması durumunda Proje reddedilecektir.
Başvuru sahibi tarafından B-3 İş Planı yerine B-1 İş Planının hatalı olarak sunulması durumunda proje reddedilmeyecek
ancak B-1 İş Planları için belirlenen kriterlere göre projenin değerlendirmesi yapılacaktır.
Teknik proje, yatırım kapsamındaki tüm makine-ekipman kalemlerini ve/veya inşaat işlerini içermelidir. Makineekipman alımı için hazırlanan teknik şartnamelerin teknik projeye uygun olması ve tüm makine-ekipman alımlarının
yatırım kapsamındaki teknik projeye dayalı olması gerekmektedir.
TKDK tarafından yapılacak değerlendirmelerde;
• Yatırım kapsamında gerçekleştirilecek üretim için gerekli olan makine-ekipmanlara yer verilip verilmediği,
• Seçilen makine-ekipmanın kapasiteye uygun olup olmadığı,
• Yatırımda iş akışında atlanmış bir sürecin bulunup bulunmadığı,
• Yapıların uygunluğu ve projelerin sunulan kapasitelerle uyumlu olup olmadığı kontrol edilecektir.
Gerçekleştirilen incelemeler neticesinde TKDK;
• Teknik projenin tamamıyla kabulüne,
• Yatırım ölçeğine göre düşük ve çok yüksek kapasiteli makine ekipmanların ve uygun olmayan yapım işlerinin
destek kapsamı dışında tutulması durumunda başvuru sahibince uygun kapasitedeki makine ekipman alımının
kabul edilerek proforma faturanın sunulması ve yapım işleri için talep edilen ek bilgi, proje çizimleri üzerindeki
tadilat ve değişikliğe ait metraj tablosu, yaklaşık maliyet tablosunun sunulması ve uygun bulunması sonucu
teknik projenin kabulüne veya,
• Projenin teknik proje yetersizliği nedeniyle reddine karar verir.
Önceki çağrılarda Kurum desteğinden yararlanan projelerde, desteklenen ve yeni destek talep edilen hususlar
yatırım kapsamında bir bütün olarak değerlendirilir.
BAŞVURU ŞEKLI VE YAPILACAK İŞLEMLER
7.1. BAŞVURU SÜRESI
• Başvuru Çağrı İlanında belirtilen süre içerisinde online başvuruların tamamlanması gerekmektedir. Başvuru
Çağrı İlanında belirtilen son tarih ve saate kadar online sistemde işlemleri tamamlanmayan başvurular kabul
edilmeyecektir.
• Online başvuru sistemi üzerinden işlemlerini tamamlayan başvuru sahipleri, Başvuru Çağrı İlanında belirtilen
tarihler arasında başvuru paketlerini ilgili İl Koordinatörlüklerine veya İl İrtibat Ofislerine teslim eder.
• Başvuru paketinin teslimi, Başvuru Çağrı İlanında belirtilen süreler içerisinde yapılmalıdır. İlan edilen tarih ve
saatten sonra gelen başvurular kabul edilmeyecektir.
• Başvuru sahiplerinin, başvuru teslim aşamasında sorun yaşamamaları için mümkün olduğunca son teslim gününü
beklemeden başvurularını İl Koordinatörlüklerine veya İl İrtibat Ofislerine sunmaları önem arz etmektedir.
7.2. BAŞVURU PAKETININ HAZIRLANMASI
• Başvuru Formu başvuru sahibini tanımlayan temel dokümanlardan biridir. Online başvuru esnasında alınan veriler
ile başvuru formu ve ilgili ekler oluşturulmaktadır. Başvuru Çağrı İlanında belirtilen Online Proje Başvuru Sistemi
kapanış tarih ve saatine istinaden kapanan Online Başvuru Sisteminin yeniden açılarak düzenleme yapılması
mümkün değildir. Bu nedenle, başvurunun doğru değerlendirilebilmesi için başvuru formu azami dikkatle
doldurulmalı, başvuru paketi dikkatli ve olabildiğince açık bir şekilde hazırlanmalıdır.
• Gerekli taahhütname, belge ve dokümanlar ile iş planı ve teknik projenin (B3 İş Planı ile birlikte sunulan başvurular
hariç) başvuru paketinde uygun ve tam olarak yer alması zorunludur.
• Başvuru sahiplerinin başvuruları ve sunacakları tüm dokümanlar Türkçe olmalıdır.
Başvuru formunda beyan edilen başvuru sahibi adı/unvanı, TC/vergi kimlik numarası ve yatırım uygulama adresi
değiştirilemez. (Sadece “Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi, Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi” ve
“Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretilmesi, İşlenmesi ve Paketlenmesi” tedbir-sektörleri kapsamındaki bina içermeyen
yatırımlarda Devlet tarafından kamu yararı gözetilerek alınan kararlardan kaynaklanan, aynı il sınırları içerisindeki
yatırım yeri değişikliğine izin verilebilir.)
• Online Proje Başvuru Sisteminde, başvuru yapılacak tedbir-sektör-alt sektör seçiminin doğru yapılması
gerekmektedir. Başvuruların tesliminden sonra tedbir-sektör-alt sektör değişikliği kabul edilmemektedir.
• Online Proje Başvuru Sistemine eksik veya hatalı girilen harcama kalemlerinin daha sonra online sistemde
değiştirilemediği, uygun harcamalara dâhil edilemediği ve artırılamadığı göz önünde bulundurularak uygun
harcama kalemlerinin Online Proje Başvuru Sistemine girişinde hassas olunmalıdır. Tüm harcama kalemlerinin,
seçilen teklifler ile uyumlu olduğuna, tam ve doğru olarak girildiğine dikkat edilmelidir.
Başvuru Paketinin hazırlanması ve teslimi aşamasında aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
Adım 1
TKDK resmi internet sitesinden (www.tkdk.gov.tr) başvuru yapılacak yatırıma göre uygun “İş Planı Formatı” ve
başvuru yapılacak sektörün “Teknik Proje Formatı” bilgisayara indirilir. B3 iş planı sunan başvuru sahipleri Teknik
Proje sunmayacak olup ilgili teknik detaylar B3 İş Planı formatı kapsamında belirtilecektir.
Adım 2
Bilgisayara indirilen “İş Planı”, bilgisayar ortamında eksiksiz doldurulur.
Adım 3
Bilgisayara indirilen “Teknik Proje” bilgisayar ortamında eksiksiz doldurulur.
Adım 4
TKDK resmi internet sitesinde (www.tkdk.gov.tr) başvurulan sektör için hazırlanmış “Başvuru Formu ve Başvuru
Formu Ek-A3 Uygun/Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı Tabloları (A3.1, A3.2, A3.3, A3.4, A3.5) ve Mevcut Varlıklar
Listesi Tablosu (A8) web ortamında eksiksiz olarak doldurulur. Online başvuru esnasında alınan veriler ile başvuru
formu ve ilgili ekler oluşturulmaktadır.
Adım 5
Web üzerinden doldurulan Başvuru Formu ve Ek-A3 Uygun/Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı Tabloları ve Mevcut
Varlıklar Listesi Tablosuna (A8) daha önce bilgisayar ortamında doldurulmuş veya hazırlanmış aşağıdaki dokümanlar
eklenerek web üzerinden TKDK’ya gönderilir.
Eklenecek dokümanlar;
• İş Planı
• Teknik Proje
• Yapılacak alımlar için MS Word veya MS Excel formatında hazırlanmış tüm teknik şartnameler ve Excel formatında
yapım işlerinde keşif özetleri
• Seçilen ve seçilmeyen teklifler (teklif sunum formu, teklif fiyatları ve teklife ilişkin beyanlar ve taahhütler PDF
formatında, kaşeli ve imzalı olacaktır.)
• Web üzerinden doldurulan başvuru formuna yukarıdaki dokümanlar mutlaka tam olarak eklenmeli ve web
üzerinden TKDK’ya gönderilmelidir.
• Başvurunun TKDK İl Koordinatörlüğü veya İl İrtibat Ofisine teslimi aşamasında, başvuru formu ve Ek-A3 Uygun/
Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı Tablolarının, Mevcut Varlıklar Listesi Tablosunun (A8) web üzerinden
doldurulup doldurulmadığı kontrol edilecektir. Şayet bu dökümanların referans ve versiyon numaraları sistem ile
aynı değilse başvuru kabul edilmeyecektir.
• TKDK’ya sunulan tüm proje çizimlerinin bir kopyası başvuru sahipleri tarafından “dwg” formatında elektronik
olarak kaydedilmeli ve TKDK tarafından proje sahasında yapılacak yerinde kontrollerde hazır bulundurulmalıdır.
Adım 6
TKDK resmi internet sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yer alan “Taahhütname A1.1.” indirilir. İndirilen taahhütname
bilgisayarda eksiksiz doldurulur.
Adım 7
Web üzerinden gönderilen, Başvuru formu, Başvuru Formu Ek-A3 Uygun/Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı
Tabloları, Mevcut Varlıklar Listesi Tablosu (A8), İş Planı, Teknik Proje ile bilgisayar ortamında doldurulan
taahhütnamenin çıktıları alınır.
• Web üzerinden TKDK’ya gönderilen online başvuru sistemi üzerinden oluşturulan Başvuru Formu, Başvuru
Formu Ek-A3’ler ile bunların başvuru paketinde yer alan çıktıları aynı olmalıdır. Aksi takdirde başvuru kabul
edilmeyecektir.
Adım 8
Maliyetleri Gerekçelendirme Tablosu (A6) TKDK resmi internet sitesinden (www.tkdk.gov.tr) bilgisayara indirilir ve
bilgisayar ortamında doldurularak çıktıları alınır. (Harcamalara ilişkin tekliflerin tek teklif olması durumunda ilgili
belgenin sunulmasına gerek yoktur.)
Adım 9
Başvuru paketinin düzenlemesi yapılır. Başvuru formu eklerinde yer alan; resmi belgeler, taahhütname, Başvuru
Formu Ek-A3 Uygun/Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı Tabloları ile diğer belge ve dokümanlar ile proje çizimleri,
başvuru formu bölüm 10’da (Başvuru Paketi İçeriği) belirtilen sıralamaya uygun olarak düzenlenir. İş planı ve teknik
proje başvuru paketinde başvuru formu ve eklerinden sonra yer almalıdır.
Yatırım ile ilgili A9-Mimari projeler (Mevcut ve planlanan binaları gösteren vaziyet planını ve mahal listesini de içeren),
Statik projeler, Elektrik Tesisat Projeleri, Mekanik Tesisat Projeleri, Metraj Cetveli, Tek Hat Şeması ve A10-MakineEkipman Yerleşim Planı ayrı bir dosya/klasörde verilmelidir.
• Başvuru paketinde yer alan ve bilgisayar ortamında doldurulan belge ve dokümanların, bilgisayar ortamında
doldurulan kısımları üzerinde el yazısı ile ekleme veya düzeltme yapılmamalıdır.
• Resmi belgeler kesinlikle, tahrip edilmiş, yırtılmış veya üzerinde düzeltme yapılmış olarak sunulmamalıdır.
Başvuru paketinde yer alan, başvuru formu, başvuru formu ekleri, iş planı ve teknik projeyi birbirinden ayıran
separatörler hazırlanır ve bu seperatörler her bir ek’in arasına yerleştirilir. (Örneğin, taahhütname, resmi belgeler,
seçilen teklifler vb. eklerin arasında separatörler olmalıdır.)
• Başvurunun teslimi aşamasında, başvuru formu, başvuru formu ekleri, iş planı ve teknik projenin separatörler ile
ayrılıp ayrılmadığı kontrol edilecektir. Aksi durumlarda başvuru kabul edilmeyecektir.
Adım 10
Başvuru paketinde yer alan belge, doküman ve taahhütname aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınarak imzalanır
ve paraflanır. Başvuru paketinde, başvuru sahibi tarafından hazırlanan belge ve dokümanların ilgili yerlerine mutlaka
tarih yazılmalıdır.
İmzalanacak belge ve dokümanlar: Başvuru Formu, Taahhütname (A1), Uygun/Uygun Olmayan Harcamalar Detaylı
Tabloları (A3.1, A3.2, A3.3, A3.4, A3.5), Maliyetleri Gerekçelendirme Tablosu (A6), Mevcut Varlıklar Listesi (A8), İş
Planı ve Teknik Projenin ilgili yerleri başvuru sahibi tarafından imzalanır.
Paraflanacak belge ve dokümanlar: İmzalanacak belge veya dokümanların imza atılmayan diğer tüm sayfaları
başvuru sahibi tarafından paraflanır.
Başvuru formu ekinde yer alan belge ve dokümanlardan; Taahhütname (A1), Resmi Belgeler (A2), Seçilen Teklifler
ve Ekleri (A4), Seçilmeyen Teklifler ve Ekleri (A5), Yasal Mali Tablolar (A7), Mimari, Statik, Elektrik Tesisat ve Mekanik
Tesisat Projeleri, Metraj Cetveli, Tek Hat Şeması (A9), Makine-Ekipman Yerleşim Planı (A10), Yapı Ruhsatı (A11)
başvuru sahibi tarafından paraflanmayacaktır.
Adım 11
Başvuru paketinin tüm sayfaları (çizimler hariç) başvuru formu bölüm 10’da belirtilen sıraya uygun olarak
numaralandırılır.
İş planı ve teknik proje, başvuru formu ve eklerinden farklı olarak 1’den başlayarak ayrıca numaralandırılmalıdır.
Mimari, Statik, Elektrik Tesisat ve Mekanik Tesisat Projeleri, Metraj Cetveli, Tek Hat Şeması (A9), Makine-Ekipman
Yerleşim Planı (A10) numaralandırılmayacaktır.
Başvuru paketinin içeriğini gösteren ve formatı TKDK web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan formata uygun
olarak bir “İçerik Tablosu” oluşturulur. Başvuru paketinin içeriğini gösteren bu tabloda; başvuru formu ekinde yer alan
her bir belge ve doküman ismi belirtilmeli ve bu belge ve dokümanların sayfa numarası mutlaka yazılmalıdır. Bu içerik
tablosu başvuru formu 10. bölümde belirtilen sıraya uygun olarak düzenlenmeli ve başvuru sahibi tarafından her
bir sayfası paraflanmalı ve son sayfası imzalanmalıdır. İçerik tablosu başvuru paketinin ilk kısmına yerleştirilmelidir.
Başvurunun teslimi aşamasında bu “İçerik Tablosu”nun olup olmadığı ve belge-doküman sayfa numaralarının yazılıp
yazılmadığı kontrol edilecektir. Aksi durumlarda başvuru kabul edilmeyecektir.
Adım 12
Başvuru paketinde yer alan; başvuru formu, başvuru formu ekleri, çizimler, iş planı ve teknik projenin kopyası
oluşturulur. Başvuru paketi, biri orijinal diğeri orijinalden alınan kopya olmak üzere, her birinin üzerinde “Orijinal”,
“Kopya” ibareleri yer alacak şekilde toplam iki nüsha olarak hazırlanır.
Adım 13
Bir orijinal, bir kopya halinde hazırlanan başvuru paketinin her biri ayrı bir klasör içerisine yerleştirilir. Başvurunun
teslimi aşamasında, başvurunun klasör içerisinde sunulup sunulmadığı kontrol edilecektir. Aksi durumlarda başvuru
kabul edilmeyecektir. İki nüsha başvuru paketi (1 orijinal, 1 kopya) tek bir paket (zarf, kutu, ambalaj vb.) içerisinde
yer alacak şekilde ve bu paketin üzerine “IPARD Programı Başvuru Paketi” ve “…………. Sektörü (Başvurulan Sektör)
Kapsamında Proje Başvurusu” yazılarak teslime hazır hale getirilir.
BAŞVURULARIN DEĞERLENDIRILMESI
8.1. İL KOORDINATÖRLÜĞÜNDE YAPILAN KONTROLLER
Adım 1: Başvuru Paketinin Teslim Alınması
Bir orijinal ve bir kopya olarak hazırlanmış başvuru paketi, yatırımın uygulanacağı ildeki TKDK İl Koordinatörlüğüne
veya İl İrtibat Ofisine elden teslim edilir. TKDK Merkezine yapılacak başvurular ve posta, faks, elektronik posta ya da
diğer yöntemlerle gönderilen ya da başka adreslere teslim edilen başvurular kesinlikle kabul edilmeyecektir.
Başvuru Paketi’ni teslim etmeye yetkili kişiler;
Gerçek Kişilerde; yararlanıcının kendisi veya noter onaylı vekâlet belgesine sahip vekili,
Tüzel Kişilerde; tüzel kişiliği yasal olarak temsil ve ilzama yetkili kişi veya kendisinin bulunmadığı durumda tüzel
kişiliği yasal olarak temsil ve ilzama yetkili kişinin noter aracılığıyla vekâlet verdiği kişi,
Teslim aşamasında yapılan kontrollerde teslim edilme şartlarını taşıyan başvurular kabul edilir ve başvuru sahibine
teslim alındı belgesi verilir.
Başvuru sahibi, Kurum tarafından ilan edilen son başvuru kabul tarihinin tamamlanmasından sonra ve “Desteklemeye
Hak Kazananların Listesi” yayımlanmadan veya ret işlemleri tamamlanmadan önce ilgili İl Koordinatörlüğüne veya İl
İrtibat Ofisine bir dilekçe ile başvurarak sunmuş olduğu başvuru paketini (bir orijinal ve 1 kopya) geri alabilir.
Adım 2: Başvuru Kayıt Numarası
Alınan tüm başvurulara “Başvuru Kayıt Numarası” verilecektir. Başvuru sahibi, TKDK ile yapacağı yazışmalarda bu
numarayı kullanacaktır.
Adım 3: İdari Kontrol İşlemleri
Başvuru paketini tam olarak ve süresi içerisinde teslim eden başvuru sahiplerinin “Başvuru Paketi” değerlendirmeye
tabi tutulur.
İl Koordinatörlükleri tarafından başvuru paketlerinin idari kontrol listesine göre kontrolü yapılacaktır. Bu aşamadaki
kontrol, gerekli tüm dokümanların eksiksiz olarak sunulduğuna yönelik bir kontroldür. Yapılacak kontrole göre, eksik
doküman tespit edilmesi durumunda, eksikliklerin tamamlanması amacıyla eksik doküman bildirim yazısı gönderilir
ve başvuru sahibine, eksikleri tamamlaması için en fazla 5 iş günü süre tanınır. Eksik evraklar elden teslim edilmelidir,
posta ile gönderilen evraklar kabul edilmeyecektir.
Eksik evrak kapsamında sunulacak belgelerin tamamının aynı anda ve tek seferde teslim edilmesi gerekmektedir.
Evrakların eksik olarak teslim edilmesi durumunda, eksik evrak bildirim yazısında belirtilen süreler içinde dahi olsa
tekrar evrak kabulü yapılmayacaktır.
Eksik dokümanların zamanında sunulmaması durumunda başvuru reddedilir. Eksikliği tamamlamak için sunulan
dokümanlar da 1 orijinal ve 1 kopya olarak teslim edilmelidir.
Başvuru sahiplerine yapılacak bütün bildirimler, başvuru formunda belirtilen Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresine
yapılacaktır. (KEP ile ilgili detaylı bilgiler rehberin 16. Bölümünde yer almaktadır.)
Tüm kontroller esnasında Merkez ve İl Koordinatörlüklerindeki uzmanlar, başvuru paketinde anlaşılmayan, eksik
bilgi olduğu fark edilen veya herhangi bir konu hakkında ek bilgi ihtiyacının ortaya çıktığı vb. durumlarda başvuru
sahiplerinden ek bilgi talebinde bulunabilirler. Ek bilgi talebi resmi yazışmalar yoluyla gerçekleştirilir ve 5 iş günü
içinde bilginin gelmesi talep edilir.
Ek bilginin belirtilen süre içinde teslim edilmemesi durumunda, mevcut prosedürler çerçevesinde işlemler devam
eder. Bu durumda TKDK projeyi reddetme hakkına sahiptir.
Adım 4: Uygunluk Kontrolü İşlemleri
Başvuru paketinde sunulan bilgilerin tam olup olmadığı, başvuru sahibi, işletmesi ve beyan edilen bilgilerin ve
belgelerin bu program kapsamındaki uygunluğu ise “uygunluk kontrol listesi” çerçevesinde kontrol edildikten sonra
“Sözleşme Öncesi Yerinde Kontroller” gerçekleştirilir.
Başvuru tarihinden sonra yapılacak değişiklikler ile uygun olmayan bir başvurunun uygun hale getirilmesi mümkün
değildir.
Sözleşme öncesi yerinde kontrolün amacı, yatırımın uygulanmasına yönelik olarak başvuru sahibinin, başvuru sırasında
sunduğu bilgi ve belgelerin (proje bilgileri, kimlik bilgisi, adres, vb.) doğrulanması ve projenin olası başlangıcından
önce mevcut durumun yerinde kontrol edilmesi amacıyla gerçekleştirilir. Başvuru Paketi tam olan tüm uygun
başvuruların (%100) yerinde kontrolleri yapılır. Yerinde kontrol işlemleri yerinde kontrol uzmanları (YKU) tarafından
gerçekleştirilir. TKDK yerinde kontroller yapılmadan önce başvuru sahibine yerinde kontrol zamanına ilişkin bildirim
yapma ya da yapmama hakkına sahiptir.
Ayrıca örnekleme prosedürüne göre İl Koordinatörlükleri tarafından TKDK merkezine gönderilen başvuruların yerinde
kontrolleri, Proje İzleme ve Kontrol Koordinatörlüğündeki yerinde kontrol uzmanları tarafından tekrarlanır.
Yerinde kontroller sırasında başvuru sahibinin/vekilinin proje adresinde bizzat bulunması zorunludur.
• Yapım işi içeren başvurularda yapı ruhsatlarının başvuru teslim tarihinden önce ilgili idarelerden alınmış ve
başvuru paketi içerisinde sunulmuş olması gerekmektedir.
• Yapı ruhsatı tarihinin başvuru teslim tarihinden sonra olması durumunda ilgili başvuru uygun olarak
değerlendirilmeyecektir.
• Mevcut yapılara ek olarak yapılacak yeni yapılar için alınacak yapı ruhsatlarında da ruhsat tarihinin başvuru teslim
tarihinden önceki bir tarihli olması gerekmektedir.
• İlgili idarelerden alınan yapı ruhsatına gerek yoktur yazısının yeterli olduğu başvurular için söz konusu sınırlama
geçerli değildir.
• Yenilenebilir enerji yatırımları söz konusu ise; bağlantı anlaşmasının başvuru teslim tarihinden önce ilgili
idarelerden alınmış ve başvuru paketi içerisinde sunulmuş olması gerekmektedir.
Bağlantı anlaşması ve yapı ruhsatı başvuru paketi içeriğinde bulunmayan başvurular teslim alınmayacaktır.
Adım 5: Başvurunun Mali ve Ekonomik Değerlendirmeye Alınması
Sözleşme öncesi yerinde kontrolü yapılan uygun ve tam olan başvuru paketleri, mali ve ekonomik değerlendirmeye
tabi tutulur.
İş planı 2 ana başlıkta ve toplamda 100 puan üzerinden değerlendirilecektir. Bunlar sırasıyla;
1) Mali Değerlendirme (65 Puan)
a) Başvuru sahibinin mevcut mali durumunun değerlendirilmesi (40 Puan)
MALİ DEĞERLENDİRME
Başvuru Sahibinin Mevcut Mali Durumunun Değerlendirilmesi Tablosu
Faaliyetlerini
Bilanço Esasına Göre
Muhasebeleştiren
Başvuru Sahipleri için
Faaliyetlerini İşletme
Hesabı Esasına Göre
Muhasebeleştiren
Başvuru Sahipleri için
Faaliyetlerini Basit Usule
Göre Muhasebeleştiren
Başvuru Sahipleri için
Faaliyetlerini
Muhasebeleştirmeyen
(Tevkifata esas çalışan)
Başvuru Sahipleri için
Özkaynak Oranı Faaliyet Sonucu
(Kar veya Zarar)
Faaliyet Sonucu
(Kar veya Zarar) Yıllık Satış Hacmi
Dönen Varlıklar/
Toplam Varlıklar Oranı Net Kar Marjı Net Kar Marjı
Verilen Teminatlar
(şahsi teminat, ipotek,
taşıt rehni, teminat
mektubu, vb.)
Cari Oran
Verilen Teminatlar
(şahsi teminat, ipotek,
taşıt rehni, teminat
mektubu, vb.)
Verilen Teminatlar
(şahsi teminat, ipotek,
taşıt rehni, teminat
mektubu, vb.)
Asit-Test Oranı
Faaliyet Karlılığı
Net Kar Marjı
Verilen Teminatlar
(şahsi teminat, ipotek,
taşıt rehni, teminat
mektubu, vb.)
b) Başvuru Sahibinin Projesinin Değerlendirilmesi (25 Puan)
• Projenin Mali Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi
• Proje Karlılığının Değerlendirilmesi (Net Bugünkü Değer)
• Projenin Duyarlılık Analizi (25 puan)
Projenin Mali Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi
Mali sürdürülebilirlik değerlendirmesi yatırımın, yatırım ve uygulama dönemlerinde nakit darboğazına girme riski
olup olmadığını belirlemek için yapılır.
Yatırımların mali olarak sürdürülebilir olup olmadığı Toplam Yatırım Bütçesi ve Finansmanı Tablosu ile Tahmini
Nakit Akış Tablosunun kümülatif net nakit akışları kontrol edilerek yapılır. Eğer kümülatif net nakit akışı herhangi bir
dönemde negatif oluyorsa proje reddedilir.
Başvuru sahibi finansman kaynağı ile ilgili kanıtlayıcı tüm bilgi ve belgeleri başvuru aşamasında sunmalıdır.
Finansman kaynakları TKDK web adresinde yayımlanan (www.tkdk.gov.tr) “İş Planı Hazırlama Rehberi” ekinde
yer alan “Finansman Kaynakları Hakkında Bilgilendirme Dokümanı”nda belirtilen hususlar çerçevesinde
değerlendirilecektir. Yapılan incelemeler esnasında finansman kaynakları ile ilgili yeterli bilgi ve belge bulunmadığı
takdirde Kurum projeyi reddetme hakkına sahiptir.
İş planında projenin yürütülmesi için finansman kaynağı olarak kredi kullanacağını belirten başvuru sahiplerinin
TKDK’ya sunmuş oldukları kredi niyet mektupları, TKDK tarafından mali değerlendirme aşamasında tekrar kontrol
edilecektir. Bu aşamada TKDK, ilgili Bankadan/Tarım Kredi Kooperatiflerinden kredi niyet mektubunun geçerliliğinin
halen devam edip etmediği konusunda gerekçeleri ile birlikte teyit ister.
Başvuru sahiplerinin mali durumlarının kötüye gitmesi vb. nedenlerle Kredi Niyet Mektubunun geçerliliğinin ilgili
Banka/Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından teyit edilmemesi durumunda ilgili başvuru sahiplerine ait projeler
reddedilebilir.
Proje Karlılığının Değerlendirilmesi (NBD)
• Proje karlılığının değerlendirilmesi için Net Bugünkü Değer hesaplanır. Net Bugünkü Değer (NBD) ≥ 0 (sıfır)
koşulunu sağlayan projeler kârlı olarak değerlendirilir.
• B2 İş Planı ile sunulan yeni işletmeler ve mevcut işletmelerde kapasite artırımı ile ilgili projeler kârlılık kriterini
(NBD ≥ 0) sağlamalıdır. Aksi takdirde proje reddedilir.
• Kapasite artırımı yapmayacak mevcut işletmelerde NBD sıfırdan küçük olsa bile proje reddedilmeyecektir.
Duyarlılık Analizi:
Projeksiyon ve/veya hesaplamalarda kullanılan varsayımların değiştirilmesi durumunda, projenin hala karlı ve
sürdürülebilir olup olmadığını belirlemek için duyarlılık analizi yapılır.
2) Başvuru Sahibinin Yönetim ve Teknik Kapasitesinin Değerlendirilmesi (35 Puan)
2.1) B1 ve B2 İş Planı Sunulması Durumunda;
• Başvuru sahibinin yönetim ve organizasyon kapasitesi (9 Puan)
• Üretim ve Yatırım Bilgileri (26 Puan)
2.2) B3 İş Planı Sunulması Durumunda;
Başvuru Sahibinin Yönetim ve Teknik Kapasitesinin Değerlendirilmesi (15 Puan)
• Başvuru sahibinin yönetim ve organizasyon kapasitesi (9 Puan)
• İşletmenin teknik yapısı (6 Puan)
Toplam Yatırım Tutarı ve Yatırım Alanı Mülkiyeti Bilgilerinin Değerlendirilmesi (20 Puan)
• Uygun Harcama nın sektör/alt sektör üst limitindeki oranı (10 Puan)
• Yatırım Alanı Mülkiyeti (10 Puan)
İkinci çağrı ilanı kapsamında, yukarıda belirtilen toplam yatırım tutarının hesaplanmasında Avro kuru
1 Avro = 34,7103 TL olarak kullanılacaktır.
B1/B2 İş Planı değerlendirmesinden farklı olarak B3 İş Planında Danışmanlık Hizmeti Almaksızın başvuru yapma
ve Yatırım Alanı Mülkiyeti kriterleri yer almaktadır. B3 İş Planı içeren projelerde ayrıca karlılık kriteri (NBD ≥ 0)
aranmamakla birlikte, net nakit akışın negatif olmaması gerekmektedir.
B3 İş Planı içeren projelerde finansman kaynağını kanıtlayıcı belge sunulması zorunlu değildir. Ancak finansman
kaynağının başvuru sahibi tarafından karşılanacağı İş Planında beyan edilmelidir.
Başvuru sahibinin TKDK’nın Kırmızı Listesinde olması durumunda İş Planı Analizine (-60) puan ile başlanır. (Kırmızı
Liste hakkında detaylı bilgi 13. Bölümde yer almaktadır.)
İş planı değerlendirme sonucunda alınan puan 40 veya üzerinde ise projenin sürdürülebilir olduğuna karar verilir.
Toplam iş planı puanı 40 puan altında olan projeler sürdürülebilirlik kriterini sağlamadığı için reddedilir.
İş planında analiz yapmak için gerekli olan bilgi ve verilerin yer almaması, iş planının başvuru sahibinin
gerçekleştirmeyi planladığı yatırım ile ilgili olmaması veya iş planı formatındaki mali tabloların boş bırakılmış
olması durumunda, TKDK başvuru sahibinden ek bilgi istemeksizin projeyi reddetme hakkına sahiptir.
8.2.IPARD PROGRAMI SIRALAMA KRITERLERINE GÖRE PUANLAMA
İş planına göre puanlaması yapılan tüm uygun yatırımlar, IPARD Programında belirlenen “Proje Seçimine Esas
Sıralama Kriterlerine” göre tekrar değerlendirilir ve puanlanır. IPARD Programında belirlenmiş kriterler çerçevesinde,
yatırımlara aşağıdaki tabloda belirtilen puanlar verilir.
Başvuru formunun sıralama kriterleri bölümünde ilgili maddenin işaretlenmemiş olması durumunda, TKDK puan
vermeme hakkına sahiptir.
IPARD programı sıralama kriterlerine göre yapılan değerlendirmeden elde edilen puan projelerin nihai sıralamasını
belirler ve projeler en yüksek puandan başlanarak sıralanır.
IPARD Programı Sıralama Kriterleri
GENEL SEÇİM KRİTERLERİ PUANLAR
1 Başvuru sahibi genç çiftçi¹ ise 15
2 Yatırım uygulama alanı dağlık alanda veya orman köyünde* ise 15
3 Başvuru sahibi kadınsa 15
4 Yatırım yenilenebilir enerji üretimi ve teknolojilerini içeriyorsa 10
5 Yerel kırsal kalkınma stratejisi kapsamında uygulanan projeler 10
6 Başvuru sahibi üretici örgütü ise 15
7 Başvuru sahibinin IPARD kapsamında imzalanmış bir sözleşmesi yok ise 20
TOPLAM 100
¹Genç çiftçi: Başvuru teslim tarihi itibariyle başvuru sahibinin (gerçek kişi olması halinde kendisi, tüzel kişilerde tüzel kişiyi temsil ve ilzama
yetkili olan kişinin) 40 yaşının altında “çiftçi” olması anlamına gelir.
Genç çiftçi tanımının, önceki programlarda uygulandığı şekliyle 40 yaş altında olan “genç yatırımcı” olarak değerlendirilmesi hususunda
Komisyondan görüş talep edilmiştir. Konuya ilişkin aksi görüş gelmesi durumunda “genç çiftçi” tanımı için geçerli olacak kıstaslara ilişkin
ayrıca duyuru yapılacaktır.
*IPARD III Programında yer alan sıralama kriterlerinden;
“Yatırım uygulama alanı dağlık alanda ise” kriterinin; “Yatırım uygulama alanı dağlık alanda veya orman köyünde ise” şeklinde
değiştirilmesi yönünde Program modifikasyonuna ilişkin talep Avrupa Komisyonuna iletilmiş olup onay süreci devam etmektedir. Resmi
onay sürecinin tamamlanmasını müteakip projelerin puanlanmasında yukarıdaki tablo kullanılacaktır. Ancak bu konudaki resmi onay
sürecinin tamamlanamaması halinde; mevcut IPARD III Programında yer alan kriterler esas alınacaktır.
IPARD Programı Sıralama Kriterleri Genel Hususlar
1. Sıralama kriterleri için Kurumumuzca yapılacak kontrollerde, başvurunun sunulduğu tarih esas alınacaktır. Başvuru
sahibi tarafından beyan edilen bilgi, belge ve veri tabanı kontrollerine göre puanlama yapılacaktır. Başvuru sahibi,
başvuru paketinde ilgili belgeleri sunmamış ise, eksik evrak sürecinde bu belgeler talep edilebilir. Bu durumda,
kişinin başvuru tarihi itibari ile ilgili kriteri sağlayıp sağlamadığı kontrol edilecektir. Başvurunun Kuruma sunulma
tarihinden sonra kriter sağlanıyor ise puan verilmeyecektir.
2. Başvuru aşamasında sağlanamayan sıralama kriterlerinin başvuru tarihinden sonra yapılan değişiklikler
ile sağlanması mümkün değildir. Başvuru tarihinden sonra sıralama kriterlerini olumsuz olarak etkileyecek
şekilde yapılan değişiklikler dikkate alınacak, olumlu yönde etkileyecek şekilde yapılan değişiklikler ise dikkate
alınmayacaktır. (Örneğin, tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi olarak başvuru formunda belirtilen 40 yaş
üzerindeki kişinin yerine başvuru tarihinden sonra 40 yaşın altında bir kişi tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi
olarak atanır ise bu değişiklik nedeni ile sıralama kriterinden puan verilmeyecektir.)
3. Yararlanıcı, başvurunun değerlendirilmesi sırasında kendisine puan sağlamış olan IPARD sıralama kriterlerini,
sözleşme dönemi boyunca devam ettirmekle yükümlüdür. Söz konusu sıralama kriterlerine göre yararlanıcının
durumunda sonradan herhangi bir değişiklik olduğunda, TKDK puanı yeniden değerlendirecektir. Bu değerlendirme
sonucu puanın, yararlanıcıyı ilgili çağrıda TKDK tarafından desteklenecek projeler listesinin dışında bırakacak
ölçüde düşmesi halinde, TKDK sözleşmeyi feshedecektir.
4. Başvurunun tüzel kişilik olarak sunulması durumunda kontroller temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler üzerinden
yapılacaktır. Birden fazla kişinin münferit olarak tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olduğu durumlarda yapılması
gereken tüm kontroller başvuru formunda belirtilen yetkili kişi/kişiler üzerinden yapılacaktır. Şayet, temsil ve ilzama
yetkili olarak belirtilen kişiler müştereken yetkili ise; bu durumda bütün yetkililerin her biri başvuru formunda
belirtilecek ve kontroller müşterek imzaya yetkili kişiler üzerinden yapılacaktır. IPARD Sıralama Kriterlerinden
puan alabilmek için tüm yetkililerin ilgili kriteri sağlaması gerekecektir.
Sıralama Kriterlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Açıklamalar
1. Başvuru sahibi (gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişiliklerde ise tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili
olan kişi) başvurunun sunulduğu tarihte 40 yaşının altındaysa;
Başvuru sahibinin gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişilerde tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili kişi
üzerinden 40 yaş kontrolü yapılır.
Tüzel kişiliklerde temsil ve ilzama yetkili kişilerin kontrolünde, birden fazla kişinin münferit olarak tüzel kişiliği
temsil ve ilzama yetkili olduğu durumlarda yapılması gereken tüm kontroller başvuru formunda belirtilen bu kişi
üzerinden yapılacaktır.
Şayet, temsil ve ilzama yetkili olarak belirtilen kişiler müştereken yetkili ise; kontroller müşterek imzaya yetkili
kişiler üzerinden yapılacaktır. Bu durumda müşterek imzaya yetkili olan kişilerin her birine ait bilgilerin başvuru
formunda belirtilmesi gerekmektedir.
2. Yatırım uygulama alanı dağlık alanda veya orman köyünde ise;
Birden fazla yatırım alanının söz konusu olduğu durumlarda; yatırım alanlarının dağlık alanda veya orman
köylerinde olup olmadığının kontrolü tüm yatırım alanları için yapılacaktır. Herhangi bir yatırım alanının iki listeden
birinde yer almaması durumunda puan verilmeyecektir.
İstisna olarak; Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi ve Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi, Zanaatkarlık ve
Katma Değerli Ürünler, Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Arıcılık ve Arı Ürünlerinin İşlenmesi ve Paketlenmesi sektörlerine
yönelik yatırımlar söz konusu olduğunda; yatırım yerinin ya da yatırımın bir uzantısı olarak kurulacak restoran,
tanıtım standı veya satış noktalarından herhangi birinin dağlık alan veya orman köyünde olması yeterlidir.
3. Yatırım bir kadın girişimci tarafından gerçekleştirilmekteyse veya proje sahibi bir kadınsa;
Gerçek kişi olması durumunda kendisi, tüzel kişiliklerde ise tüzel kişiliği temsil ve ilzama yetkili olan kişinin kadın
olması Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi üzerinden başvuru sahibinin T.C. kimlik numarası ile kontrol edilecektir.
4. Yatırım yenilenebilir enerji üretimi ve teknolojilerini içeriyorsa;
“Bağlantı Anlaşması”, başvuru formu Ek-3.1 ve Ek-3.2’de beyan edilen uygun harcama kalemleri üzerinden kontrol
edilmektedir. Başvuru sahipleri yalnızca uygun harcamalar kapsamındaki yenilenebilir enerji yatırımları için bu
kriterden puan alabilecektir.
5. Yerel kırsal kalkınma stratejisi kapsamında uygulanan projeler;
Bu sıralama kriteri IPARD Programında yer alan Yerel Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması (LEADER Yaklaşımı)
tedbiri kapsamında belirlenen Ankara, Amasya, Çanakkale, Manisa, Denizli, Kastamonu, Çorum, Ordu, Samsun,
Erzurum, Diyarbakır, Şanlıurfa, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çankırı, Elazığ, Erzincan, Giresun, Hatay, Isparta, Karaman,
Kütahya, Muş, Uşak ve Yozgat illerinde uygulanacaktır. LEADER uygulama illerinde Kurumla sözleşme imzalayan
Yerel Eylem Gruplarının (YEG) verdiği referans mektupları dikkate alınacaktır. YEG’ler tarafından verilen referans
mektupları uygulanan strateji öncelikleri ve strateji uygulama alanı ile uyumlu olmak zorundadır.
6. Başvuru sahibi üretici örgütü ise;
Başvuru sahibi üretici örgütü ise, bu kriteri sağladığını gösteren üretici örgütüne ait ana sözleşme/güncel tüzük/
genel kurul kararının başvuru paketine eklenmesi gerekmektedir.
7. Başvuru sahibinin IPARD kapsamında imzalanmış bir sözleşmesi yok ise;
Başvuru sahibinin IPARD kapsamında imzalanmış bir sözleşmesinin olup olmadığına ilişkin sıralama kriterine,
başvuru sahibinin IPARD I ve II kapsamında imzalanmış bir sözleşmesi yok ise puan verilecektir. Kontrollere yatırım
uygulama adresi de dahil edilecektir. Yatırım uygulama adresinde, daha önce IPARD desteğinden faydalanmış bir
proje var ise bu projenin faydalanıcısı ile IPARD III Programı 2. Başvuru Çağrı döneminde proje sunan başvuru
sahibi arasında yapay oluşturulmuş koşul tespit edilmesi durumunda bu sıralama kriterinden puan verilmeyecektir.
Başvuru sahibinin gerçek kişi olması halinde;
Başvuru sahibinin %50’den fazla paya sahip olduğu tüzel kişilik başvurularının aynı kişiye ait olduğu kabul
edilecektir.
Başvuru sahibinin eşi tarafından yapılan başvuruların aynı kişiye ait olduğu kabul edilecektir.
Başvuru sahibinin tüzel kişi olması halinde;
– %50’den fazla paya sahip ortakların, %50’den fazla paya sahip olduğu diğer tüzel kişilik başvuruların aynı kişiye
ait olduğu kabul edilecektir.
– %50’den fazla paya sahip ortakların eşi tarafından yapılan başvuruların aynı kişiye ait olduğu kabul edilecektir.
Yararlanıcı, başvurunun değerlendirilmesi sırasında kendisine puan sağlamış olan IPARD sıralama kriterlerlerini,
sözleşme dönemi boyunca devam ettirmekle yükümlüdür. Söz konusu sıralama kriterlerine göre yararlanıcının
durumunda sonradan herhangi bir değişiklik olduğunda, Kurum puanı yeniden değerlendirme hakkına sahiptir.
Bu değerlendirme sonucu puanın, yararlanıcıyı ilgili çağrıda Kurum tarafından desteklenecek projeler listesinin
dışında bırakacak ölçüde düşmesi halinde, Kurum Sözleşmeyi fesih etme hakkına sahiptir.
8.2.1 NIHAI SIRALAMA VE SEÇIM
Projeler, IPARD Programının “Proje Seçimine Esas Sıralama Kriterlerine” göre tedbir bazında sıralanır. IPARD
Programının “Proje Seçimine Esas Sıralama Kriterlerine” göre iki veya daha fazla başvurunun eşit puan aldığı
durumlarda; iş planlarına verilen puanlar dikkate alınır.
Şayet iki veya daha fazla projenin her iki puan sonuçları (IPARD programı sıralama kriterlerine göre alınan puan ve iş
planından alınan puan) da eşitse, bu durumda başvurunun teslim tarihi ve saatine göre ilk sunulan proje bir üst sırada
listelenir. (Şayet başvuru sahibinin Kuruma sunmuş olduğu projede eksiklik çıkarsa eksiklik tamamlama tarihi ve saati
başvuru teslim tarihi ve saati olarak kabul edilir.)
Nihai sıralaması yapılan uygun projelerin desteklenecek projeler listesine alınması, en yüksek puanı alan projeden
başlanarak yapılır ve başvuru çağrı ilanında belirtilen destek bütçesi bitene kadar devam eder. Dolayısıyla tüm şartları
sağlayan bir proje uygun bulunup nihai sıralamaya girse bile, destek bütçesinin bitmesi halinde desteklenemeyecektir.
Diğer bir ifade ile bir projenin uygun görülmesi mutlaka destekleneceği anlamına gelmemektedir.
Başvuru Çağrı İlanında belirtilen bütçenin çok üstünde başvuru gelmesi durumunda, TKDK IPARD sıralama kriteri
puanına göre ön sıralama yapma ve IPARD sıralama kriterleri puanına göre “Desteklemeye Hak Kazananların
Listesi”ne girmesi mümkün olmayan projeleri değerlendirmeme hakkına sahiptir.
8.3.BAŞVURUNUN REDDEDILMESI
Başvuru sahiplerine, başvuruları ile ilgili TKDK’nın kararı yazılı olarak bildirilir. Başvurunun reddedilmesine ilişkin olası
nedenler tahdidi olmaksızın aşağıda listelenmiştir.
• Başvurunun eksik olması veya başvuru çağrı rehberinde belirtilen koşulları karşılamaması,
• Başvuru sahibinin gerekli şartları taşımaması,
• Yatırımın IPARD Programı hedeflerini taşımaması, ekonomik ve mali açıdan yetersiz olması ve sürdürülebilir
olmaması,
• Yatırımın, başvuru yapılan sektör veya alt-sektör ile ilgili olmaması,
• Başvuru sahibinin mali düzeyi ve işletme kapasitesinin, yatırımı gerçekleştirmeye yeterli olmaması,
• Yatırımın, teknik ve mali açıdan seçilmiş olan diğer yatırımlara göre yetersiz olması,
• Yatırım, uygun olarak değerlendirilmesine rağmen benzer bir başka yatırımın daha yüksek puan almış olması,
• Eksik evrak sürecinde talep edilen belgelerin bir ya da birkaçının belirtilen son tarihe kadar teslim edilmemiş
olması,
• Yapı ruhsatı tarihinin başvuru teslim tarihinden sonraki bir tarih olması,
• Bağlantı anlaşması tarihinin başvuru teslim tarihinden sonraki bir tarih olması,
• Yatırım yerinin başvuru sahibine ait olduğu durumlarda; tapu kaydında ipotek, haciz veya ihtiyati tedbir olması.
Yatırım arazisi üzerinde ipotek olması durumunda;
• Yatırım arazisi başvuru sahibine ait ise,
– Mevcut işletmelerde bankalardan/kamu tüzel kişisi veya tüzel kişilerden/finansal kuruluşlardan alınacak
düzenli ödemelere ilişkin belge,
– Yeni işletmelerde bankalardan/kamu tüzel kişisi veya tüzel kişilerden/finansal kuruluşlardan alınacak
ödemelerin düzenli yapıldığına dair belgeye ek olarak bankadan alınacak “referans mektubu (destek tutarı
kadar)” (Bu durumdaki başvurular için sözleşme aşamasında en az 30 ay geçerli ve destek tutarı kadar kesin
teminat mektubu sunulması gerekmektedir.)
sunulması durumunda başvuru uygun kabul edilecektir.
• Yatırım yerinin başvuru sahibine ait olmadığı durumlarda; üst hakkının, intifa hakkının veya kiralamanın tapuya
şerh edilme tarihinden önce koyulan ipotek, haciz veya ihtiyati tedbir olması,
• Üst hakkının, intifa hakkının veya kiralamanın tapuya şerh edilme tarihinden sonra koyulan ipotek, haciz veya
ihtiyati tedbir olması durumunda başvurular uygun kabul edilmektedir.
• Yatırım arazisinin tapu kaydında, yatırımın sürdürülebilirliğini olumsuz etkileyecek beyan/şerh bulunması,
• Kiralamanın/üst hakkının, intifa hakkının tapuya şerh edilmemiş olması,
• Başvuru tesliminden itibaren herhangi bir aşamada devlete ödenmemiş vergi ve sosyal güvenlik borçlarının tespit
edilmesi,
• Yatırım kapsamındaki alımlarla ilgili olarak, TKDK web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan “Teklif Alma
Kuralları”na ilişkin rehberlerde belirtilen ve projenin reddedilmesini gerektirecek durumların tespit edilmesi,
• TKDK web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan “İş Planı Hazırlama Rehberi”nde belirtilen ve projenin
reddedilmesini gerektirecek durumların tespit edilmesi,
• TKDK web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan “Teknik Proje Hazırlama Rehberi”nde, “Yatırım Kapsamında
Uyulması Gereken Koşullar”da belirtilen ve projenin reddedilmesini gerektirecek diğer durumların tespit edilmesi,
• Toplam uygun harcama tutarının, başvuru yapılan sektör/alt-sektör için belirlenmiş minimum sınırın altında olması,
• Sözleşme aşamasında, başvuru sahibi tarafından uygunluk kriterlerinin karşılanmaması,
• Yatırımı TKDK tarafından desteklenmek üzere seçildiği halde, başvuru sahibinin sözleşme imzalamaya davet
mektubunu aldıktan sonra 5 iş günü içerisinde sözleşme imzalamaması,
• Başvuru sahibinin sözleşme imzalanmadan önce yatırımın uygun harcamalarına başlaması,
• Başvuru sahibinin kamu tüzel kişiliği olması veya kamu hissesi %25’ten fazla olan tüzel kişilik olması,
• Yapay oluşturulmuş koşulların tespit edilmesi,
• Teknik proje kontrolleri sonucunda, tespit edilen hata ve eksikliklerin düzeltilmesi için yapı ruhsatının yenilenmesinin
gerekmesi,
• Kurum tarafından gerçekleştirilen harcama kalemlerinin uygunluk ve fiyat kontrolleri neticesinde, başvuru
sahibinin beyan etmiş olduğu toplam uygun harcama tutarının %50’den fazlasının uygun olmayan harcama olarak
değerlendirilmesi,
• Bölüm 2.4 Başvuramayacak Olanlar başlığı altında yer alan maddelerden herhangi birinin tespit edilmesi
durumunda başvuru reddedilecektir.
TKDK’nın her türlü ret ya da destek vermeme kararı, itirazların değerlendirilmesi sonrasında, nihaidir. Projenin
sözleşme öncesinde ret edilmesini gerektirecek yukarıda belirtilen gerekçelerden herhangi birinin, sözleşme
imzalandıktan sonra anlaşılması halinde TKDK, sözleşmeyi fesih etme hakkına sahiptir.
TKDK tarafından desteklenmek üzere seçilmiş bir projenin gerçek kişi olan başvuru sahibinin vefatı halinde,
projeye konu yatırımı gerçekleştirmek üzere başvuran, 4721 sayılı Medeni Kanunun Miras Hükümleri çerçevesinde
mirası kabul etmiş, veraset ilamı ve diğer mirasçıların muvafakatini sunan ve IPARD III Programındaki başvuru
şartlarını taşıyan bir varisle TKDK’nın uygun görmesi koşuluyla sözleşme imzalanabilir. Söz konusu yatırımın
zeyilname ile varise devredilememesi durumunda; bu rehberin 9.3 “Sözleşmeye Bağlı Hak ve Yükümlülükler”
başlıklı bölümünde yer alan ifadeler kapsamında işlem yapılacaktır.
TKDK ONAYI SONRASINDA
UYGULAMA KOŞULLARI: SÖZLEŞME
9.1. SÖZLEŞME İMZALANMASI
Destek almaya hak kazanan başvuru sahiplerinin desteklerden yararlanabilmesi için sözleşme imzalaması ön koşuldur.
Projeleri, TKDK tarafından desteklenmek üzere kabul edilen başvuru sahiplerine bildirim yapılır ve hazırlanmış taslak
sözleşme kendilerine gönderilir. Sözleşme imzalanması öncesinde hazırlaması gereken belgeler de kendilerine
bildirilir.
Başvuru sahiplerinin kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren 10 (on) gün içinde taslak sözleşmeye yazılı olarak
itirazda bulunma hakları vardır. İtiraz dilekçeleri TKDK’nın ilgili İl Koordinatörlüğüne, ilgili İrtibat Ofisine ya da Merkezine
elden, Acele Posta Servisi (APS) ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla sunulabilir. İtiraz posta yoluyla sunulacaksa 10.
günün akşamına kadar postaya verilmelidir. Olası itirazlar, TKDK’nın yasal düzenlemeleri ve prosedürleri çerçevesinde
değerlendirilecek, İl Koordinatörlüğü, İl İrtibat Ofisi ya da Merkeze sunulmasını takiben 15 iş günü içerisinde karara
bağlanacak ve buna göre başvuru sahibine bilgi verilecektir. Ancak, birden fazla birimi ilgilendiren itirazlarda, bu süre
30 iş gününe kadar uzayabilir. Bu durumda 15. iş gününe kadar TKDK tarafından, söz konusu sürecin uzadığına ilişkin
başvuru sahibine bir resmi yazı gönderilecektir.
İtiraz posta yoluyla sunulursa, TKDK’nın değerlendirme süresi itirazın İl Koordinatörlüğüne, İl İrtibat Ofisine ya da
Merkeze ulaşması ile başlar. İtiraz ve değerlendirme dönemi bittikten sonra başvuru sahibi sözleşmeyi 5 (beş) iş günü
içerisinde imzalamak üzere davet edilir.
“Sözleşme İmzalamaya Davet Mektubu” kendisine ulaştıktan sonra 5 (beş) iş günü içerisinde, istenen belgeler ile
birlikte, sözleşmesini imzalamaya gelmeyen başvuru sahibinin, projesi reddedilmiş sayılır.
Sözleşme imzalama aşamasında, başvuru sahibinin uygunluk şartları ve başvuru paketinde sunmuş olduğu
belgelerin geçerliliğinin devam ettiği yeniden kontrol edilecektir. Gerekli şartları sağlamayan (uygunluk koşullarını
kaybetmiş) başvuru sahipleri ile sözleşme imzalanmayacaktır. Başvuru sahibinin vadesi geçmiş vergi borcu ve/
veya sosyal güvenlik prim borcu sözleşme aşamasında da bulunmamalıdır. Desteklenmek üzere seçildiği halde
uygun olmadığı sonradan anlaşılan başvuru sahiplerine/başvurulara ret işlemi yapılır. Bu başvurular için sözleşme
imzalanmış ise fesih yoluna gidilir.
Başvuru sahibi sözleşme imzaladıktan sonra yararlanıcı olarak adlandırılır. Sözleşme imzalamış yararlanıcıların adları,
desteklenecek proje adları ve destek tutarları, Türkiye Cumhuriyeti’nin ve Avrupa Topluluğu’nun söz konusu destekler
içindeki katkısı TKDK’nın resmi web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanır.
Sözleşme Dönemi, iki ana dönemden oluşur:
1) Uygulama Dönemi: Sözleşmenin yürürlüğe girdiği gün başlar ve son destek ödemesinin yapıldığı tarihte (fiziki
kapanış tarihinde) sona erer.
2) Uygulama Sonrası Dönem: Son destek ödemesinin yapıldığı tarihte başlar ve bu tarihten itibaren 5 (beş) yıl sürer.
Sözleşmenin taraflarca imzalanmasını takiben, yararlanıcı yatırım uygulamasına başlar. Yatırım başvuru sahibinin
taahhüt ettiği ve sözleşmede belirlenmiş süre içerisinde tamamlanmalıdır.
Sözleşme hükümlerinde yer alan hususlar; Kurumun kontrollerinin yanı sıra, Avrupa Komisyonu, Avrupa Yolsuzlukla
Mücadele Bürosu (OLAF), Avrupa Sayıştay’ı, Ulusal Yetkilendirme Görevlisi, Ulusal Fon, Denetim Otoritesi ve dış
denetçiler tarafından, hem kayıtlar üzerinden hem de yerinde incelemeler ile kontrol edilebilir.
Uygulama sonrası dönemde, desteklenen yatırımın amacı doğrultusunda kullanılması ve işletiliyor/sürdürülüyor
olması gerekmektedir.
9.2.SÖZLEŞME AŞAMASINDA SUNULACAK TAAHHÜTLER
Sözleşme kapsamında sunulacak taahhütler sektör/alt-sektör, yatırım türü ve işletmenin yeni ya da mevcut olmasına
bağlı olarak TKDK tarafından belirlenir ve sözleşme aşamasında başvuru sahibi tarafından bir taahhütname halinde
imzalanır.
İlaveten yatırımın sonunda ilgili Kurumlardan alınacak sertifikalar, bu Kurumların kendi kontrol sistemleri ve mevzuatları
çerçevesinde düzenlenecek olup TKDK’nın bu kurumlar tarafından verilecek sertifikalara ilişkin yapılacak kontroller,
bunların sonucu ve sertifikalarının düzenlenmesine müdahale hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle bu sertifikaların
alınmasından başvuru sahibi sorumlu olup TKDK olası sorunlar veya sertifikaların alınamaması durumunda hiçbir
sorumluluk kabul etmeyecektir.
1. Yatırımın ulusal ve uluslararası fonlar ile diğer IPA bileşenleri kapsamında yardım almadığına ve almayacağına
ilişkin taahhüt,
2. Başvuru sahibinin, yatırımını son ödemeden sonra 5 yıl süreyle işleteceğine ve yatırımında esaslı bir değişiklik
yapmayacağına ilişkin taahhüt,
3. Başvuru sahibi ve tedarikçiler/yükleniciler arasında herhangi bir çıkar ilişkisi olmadığına ilişkin taahhüt,
4. Başvuru sahibinin yatırımın sonunda başvuru yapılan sektör için IPARD Programında belirtilen kapasite limitlerine
uyacağına ilişkin taahhüt,
5. Fiyat artışlarında oluşacak farkın başvuru sahibi tarafından karşılanacağına dair taahhüt,
6. Yeni bir işletme kurulması durumunda, başvuru sahibinin yatırımın sonunda “İşletme Şartlı Onay/Onay/Kayıt
Belgesi” alacağına ilişkin taahhüt (Bitkisel Ürün ve Mantar İşleme ve/veya Paketleme (Süs Bitkileri Hariç), Arı
Ürünlerinin İşlenmesi ve/veya Paketlenmesi, Katma Değerli Ürünlerin Üretimi ve/veya Paketlenmesi söz konusu
olduğunda, Kırsal Turizm ve Rekreasyonel Faaliyetler kapsamında Yeme-İçme tesisi olduğunda, Su Ürünleri
Yetiştiriciliği konusundaki yatırımın bir uzantısı olarak restoran açılması durumunda),
7. Yeni bir işletme kurulması durumunda, başvuru sahibinin yatırımın sonunda işyeri açma ve çalışma ruhsatı alacağına
ilişkin taahhüt (Bitkisel Ürün(Süs Bitkileri Hariç), Mantar ve Solucan Gübresi İşleme ve/veya Paketleme, Arı
Ürünlerinin İşlenmesi ve/veya Paketlenmesi, Zanaatkarlık ve Katma Değerli Ürünler, Kırsal Turizm ve Rekreasyonel
Faaliyetler kapsamında Yeme-İçme Tesisi ve/veya Rekreasyon Tesisi kurulumu söz konusu olduğunda, Su Ürünleri
kapsamındaki Restoranlar ve Makine Parkları için),
8. Yeni bir işletme kurulması durumunda, başvuru sahibinin, yatırımın sonunda “Çevre İzin Belgesi” veya “Çevre İzin
ve Lisans Belgesi” ya da Çevre İzin Belgesi veya Çevre İzin ve Lisans Belgesi alınmasına gerek olmadığına dair
resmi yazı alacağına ilişkin taahhüt (Bitkisel Ürün(Süs Bitkileri Hariç), Mantar ve Solucan Gübresi İşleme ve/veya
Paketleme, Arı Ürünlerinin İşlenmesi ve/veya Paketlenmesi, Zanaatkarlık ve Katma Değerli Ürünler, Su Ürünleri
yetiştirciliği, Kırsal Turizm ve Rekreasyonel Faaliyetler için),
9. Başvuru aşamasında “İşletme Şartlı Onay Belgesi” sunan mevcut işletmenin yatırımın sonunda “İşletme Onay
Belgesi” alacağına ilişkin taahhüt (Bitkisel Ürün ve Mantar İşleme ve/veya Paketleme (Süs Bitkileri Hariç), Arı
Ürünlerinin İşlenmesi ve/veya Paketlenmesi, Katma Değerli Ürünlerin Üretimi ve/veya Paketlenmesi söz konusu
olduğunda, Kırsal Turizm ve Rekreasyonel Faaliyetler kapsamında Yeme-İçme tesisi olduğunda, Su Ürünleri
Yetiştiriciliği konusundaki yatırımın bir uzantısı olarak restoranaçılması durumunda),
10. Bitkisel üretim olması durumunda, yatırımın sonunda “Çiftçi Kayıt Sistemine” kayıt olacağına ilişkin taahhüt,
11. Bal ve diğer arıcılık ürünlerinin üretimi söz konusu olduğunda Yatırımın sonunda “Arıcılık Kayıt Sistemi”ne kayıtlı
olacağına ilişkin taahhüt,
12.Ana arı üretimi söz konusu olduğunda, yatırımın sonunda “Ana Arı Üretim İzni Belgesi” alacağına ilişkin taahhüt,
13. Solucan gübresi üretimi söz konusu olduğunda yatırım sonunda “Lisans Belgesi” ve “Organik Ürün Tescil Belgesi”
alacağına ilişkin taahhüt,
14.Konaklama tesisi için; yatırımın sonunda IPARD Programında belirtilen kapasite sınırlarında kalan “Turizm İşletme
Belgesi” alacağına ilişkin taahhüt,
15. İşletmenin yeni kurulmuş olduğu veya kapasite değişikliği yapacağı durumlarda, IPARD’da belirtilen türlere ve
kapasite sınırlarına bağlı kalarak yatırımın sonunda Su Ürünleri Yetiştiricilik Belgesi alacağına ilişkin taahhüt,
16.Yenilenebilir enerji yatırımı söz konusu olduğunda, başvuru sahibi tarafından yatırımın sonunda geçici kabul
tutanağı alınacağına dair taahhüt.
Yatırımın sonunda ilgili Kurumlardan alınacak sertifikalar, bu Kurumların kendi kontrol sistemleri ve mevzuatları
çerçevesinde düzenlenecek olup TKDK’nın bu kurumlar tarafından verilecek sertifikalara ilişkin yapılacak kontroller,
bunların sonucu ve sertifikalarının düzenlenmesine müdahale hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle bu sertifikaların
alınmasından başvuru sahibi sorumlu olup TKDK olası sorunlar veya sertifikaların alınamaması durumunda hiçbir
sorumluk kabul etmeyecektir.
9.3.SÖZLEŞMEYE BAĞLI HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
Tarafların (TKDK ve Yararlanıcı) hak ve yükümlülüklerini içeren maddeler sözleşmede detaylı olarak yer alacaktır. Söz
konusu maddelerden bir kısmı aşağıda yer almaktadır.
Yararlanıcı, iş planı hazırlama (fizibilite ve teknik proje hazırlığı), statik, mimari elektrik ve mekanik tesisat proje
hazırlama ile ilgili Genel Harcamalar hariç olmak üzere yatırımın uygun harcamalar kısmı ile ilgili faaliyetlerine
sözleşme tarihinden önce başlamamakla yükümlüdür. Yararlanıcı, bu Genel Harcamalar ile ilgili olanlar hariç olmak
üzere sözleşme tarihinden önceki tarihli fatura veya fatura yerine geçen belgeleri ödeme talep paketi içerisinde
sunamaz. Yararlanıcı, bu Genel Harcamalar hariç her bir uygun harcama kalemine ait ödemenin sözleşme tarihinden
sonra yapıldığını banka dekontuyla kanıtlamakla yükümlüdür. İlaveten, yararlanıcı bu Genel Harcamalar hariç
olmak üzere sözleşme tarihinden önce yatırım faaliyetlerinin uygun harcamalarla ilgili kısmına fiilen başlamamakla
yükümlüdür. Diğer bir ifadeyle, sözleşme tarihinden önce uygun yapım işlerine veya uygun makine ekipmanların
satın alımına başlanamaz.
Yararlanıcı, tedarikçilerin/yüklenicilerin tüm eylemlerinden ve olası kusur, hata ve/veya hilelerinden sorumludur.
Yatırım, sözleşme ve sözleşmeye bağlı alacaklar, yararlanıcının vefatı ile ilgili sözleşme hükümleri saklı kalmak kaydıyla
üçüncü kişilere devredilemez. Diğer bir ifadeyle, yararlanıcı gerçek kişi ya da tüzel kişilik ise; yatırım, sözleşme ve
sözleşmeye bağlı alacakları, başka herhangi bir gerçek kişiye ya da ortağı kim olursa olsun herhangi bir tüzel kişiliğe
devredilemez. Bu sınırlamalara bir istisna olarak, yararlanıcı gerçek kişi ise Uygulama Sonrası Dönemde, Yatırım ve
Sözleşmeyi belirli koşullar dâhilinde bir tüzel kişiliğe devredebilir.
Devirin TKDK tarafından onaylanmasından sonra, sözleşmede zikredilen esasların ihlali halinde, TKDK sözleşmeyi
fesih etme hakkına sahiptir.
Yararlanıcının gerçek kişi olması ve sözleşmenin herhangi bir döneminde vefatı halinde, Yatırım, devam ettirmek
üzere başvuran, 4721 sayılı Medeni Kanun’un Miras Hükümleri çerçevesinde mirası kabul etmiş, veraset ilamı ve
diğer mirasçıların muvafakatini sunan varise, ilgili tedbir/sektör/alt-sektörde IPARD uygunluk şartlarını karşılaması
ve TKDK’nın onaylaması koşuluyla devredilebilir. Varisin uygunluğu TKDK’nın değerlendirmesine tabidir ve varisin
uygunluğunun değerlendirilmesi sırasında hem ilgili çağrı hem de IPARD III Programının son (değişmiş) versiyonunda
yer alan uygunluk koşulları dikkate alınır ve mirasçının lehine olan uygulanır. İlaveten, mesleki yeterlilik ve sıralama
kriterleri varis için dikkate alınmaz. Yatırımın devredilmesi halinde TKDK ile ilgili varis arasında bir zeyilname imzalanır.
Yatırımın zeyilname yoluyla varise devredilememesi durumunda; faydalanıcının uygulama döneminde vefatı halinde,
varsa ödenmiş destek tutarı, ilgili mevzuata göre mirasçılardan geri alınır, faydalanıcının uygulama sonrası dönemde
vefatı halinde ise sözleşme geri alım yapılmaksızın sona erer.
Yararlanıcı, yatırım kapsamında uygun harcama olarak edinilmiş taşınır/taşınmaz varlıkların her birini; TKDK lehine,
sigortalattırmakla yükümlüdür. Sigorta poliçesinde TKDK’nın, destek oranı nispetinde daini mürtehin olduğuna ilişkin
bir şerh bulunmalıdır. Yararlanıcı, sigortalattırma işlemini satın alımın ardından yapmak ve poliçeyi Sözleşme Dönemi
boyunca her yıl yenilemekle yükümlüdür. Sigorta işlemleri ile ilgili detaylı bilgiler Ödeme Talep Paketi Hazırlama
Rehberi’nde yer almaktadır.
9.4. SÖZLEŞMEDE YAPILACAK DEĞIŞIKLIKLER
Sözleşmede belli şartlar altında değişikliğe gidilebilir. Sözleşmede hangi değişikliklerin yapılabileceği ve değişiklik
yapılma yöntemi sözleşmenin Ek-1 Genel Hükümlerinde ve TKDK web sitesinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanan ve
Sözleşmenin Özel Hükümler Madde 1.2’sinde belirtilen Zeyilname İşlemleri Rehberi’nde detaylı olarak açıklanmaktadır.
Yararlanıcı, yatırımın uygulanması ile ilgili değişiklik yapmak istiyorsa, değişiklik talebini TKDK’ya yazılı olarak
bildirmek ve TKDK’nın onayını almakla yükümlüdür.
TKDK ile sözleşme imzalamış olan yararlanıcı, yapacağı sözleşme değişikliği talepleri hakkında, Kurumun aldığı ve
alacağı kararları kabul etmiş sayılır. Yatırımlar ile ilgili olmayan, Yararlanıcıya ait bilgilere dair değişiklik talepleri ise
bu sınırlama dışındadır.
Değişiklik taleplerinin, yatırımın sürdürülebilirliği üzerinde herhangi bir olumsuz etkisi olmamalıdır. TKDK, Sözleşmede
değişiklik taleplerini reddetme ve/veya talepleri değerlendirme sonunda yatırımın toplam tahmini uygun harcama
tutarını ve maksimum tahmini destek tutarını düşürme ve farklı tarihlerde sunulmuş talepler için birleştirilmiş
zeyilname düzenleme hakkına sahiptir.
TKDK her bir değişiklik talebini uygun bulup bulmadığını yararlanıcıya bildirir.
Sözleşmede yatırımının amacı ve yatırımın uygulama yeri (yatırımın uygulama yerinin değiştirilmesine ilişkin istisnalar
için bkz. Zeyilname İşlemleri Rehberi) ile ilgili değişiklikler yapılamaz.
İlaveten sadece “302-1 Bitkisel Üretimin Çeşitlendirilmesi, Bitkisel Ürünlerin İşlenmesi ve Paketlenmesi” ve “302-
2 Arıcılık ve Arı Ürünlerinin Üretilmesi, İşlenmesi ve Paketlenmesi” tedbir-sektörleri kapsamındaki bina içermeyen
yatırımlarda Devlet tarafından kamu yararı gözetilerek alınan kararlardan kaynaklanan veya yararlanıcının vefatından
sonra mirasçılar arasında ya da mirasçılar ile kiraya veren arasında yeni bir kira sözleşmesinin yapılmaması nedeni ile
aynı il sınırları içerisindeki yatırım yeri değişikliğine izin verilebilir.
Sözleşme değişikliği sırasında maksimum uygun harcama tutarı ve herhangi bir uygun harcama kaleminin tutarı
arttırılamaz.
Yararlanıcılar, Sözleşmenin Genel Hükümler kısmı ile ilgili olarak değişiklik talebi sunamaz.
Her bir taksitin ve yatırımın toplam uygulama süresi, ilgili başvuru çağrı ilanı ve başvuru çağrı rehberi esas alınmak
kaydıyla başvuru sahibinin, başvuru formundaki tercihine göre belirlenerek sözleşmeye yazılır. Bu süreler, sözleşmeden
sonra, yararlanıcı tarafından sunulan gerekçenin TKDK tarafından makul bulunması halinde uzatılabilir. TKDK’nın süre
uzatma talebini kabul ya da ret hakkı saklıdır. Süre uzatma talebi olduğunda, sözleşme değişikliği aşamasında, (varsa)
kira sözleşmesi/üst hakkı/intifa hakkı kontrol edilecektir. Kira sözleşmesinin/üst hakkının/intifa hakkının, uygulama
sonrası dönemin uzatılmış bitiş tarihinden önce sonlanma riski var ise yararlanıcıdan kira sözleşmesinin/üst hakkının/
intifa hakkının süresinin yenilenmesi istenecektir.
Yatırımın uygun harcamalarına finansman sağlayan ve düzenlediği Kredi Niyet Mektubu başvuru sırasında TKDK’ya
sunulan Banka/Finans kuruluşlarına ait banka ya da hesap numaralarının değişikliğine, TKDK tarafından onay
verilmeyebilir.
TKDK yararlanıcının yatırımla ilgili zeyilname taleplerini kabul etmeyebilir. Bu nedenle, başvuru sahiplerinin
projelerindeki yapım işi pozlarını, diğer harcama kalemlerini, yüklenici/tedarikçilerini, teknik çizimleri, yatırım
uygulama sürelerini ve taksit sayılarını, değişiklik gerekmeyecek nitelikte planlamaları menfaatlerinedir.
TKDK gerekli gördüğü durumlarda sözleşmede değişiklik önerisi düzenleyebilir.
9.5. NIHAI DESTEK TUTARI
Başvuru formunda talep edilen bütçeye dayanarak TKDK tarafından yapılacak değerlendirme sonucu uygun görülen
destek tutarı sözleşmede belirtilir. Sözleşmede yer alan destek tutarı tavan niteliğinde olup; fiili gerçekleşmeler
ve tahakkuklar sonrasında nihai destek tutarı ortaya çıkacaktır. Bu nedenle nihai ödeme miktarı, başvuru sahibi
tarafından sunulan gerekli dokümanların değerlendirilmesi ve TKDK’ya sunulan ödeme talep paketinde yer alan
harcamaların yerinde kontrolleri neticesinde belirlenecektir.
TKDK tarafından aksine bir düzenleme yapılmadıkça nihai destek tutarı, sözleşmede belirtilen tutardan fazla olamaz.
Nihai destek tutarına ilişkin detaylar sözleşme eklerinde belirtilmiştir.
ÖDEME TALEBI, ÖDEME ÖNCESI
YERINDE KONTROLLER VE ÖDEME
10.1. ÖDEME TALEBI, ÖDEME ÖNCESI YERINDE KONTROLLER VE ÖDEME
Ödeme Talebi Nasıl Yapılır?
Ödemeler yararlanıcı tarafından hazırlanan Ödeme Talep Paketlerine göre yapılacaktır. Yararlanıcı hazırlamış olduğu
ödeme talep paketi ile Kurum’dan ödeme talebinde bulunur. Sözleşmenin ilgili hükmü uyarınca, yararlanıcı her bir
taksit için TKDK’ya, Ödeme Talep Paketi’ni uygun ve tam bir şekilde sunmakla yükümlüdür.
Ödeme Talep Paketi (ÖTP) Nedir?
Tamamlanan faaliyet dönemi için taksitin ödeme talebini yapmak üzere yararlanıcı tarafından hazırlanan pakettir.
ÖTP’nin İçeriği
Ödeme talep paketinin hazırlanması ve içeriği hakkındaki detaylı bilgi, TKDK tarafından (www.tkdk.gov.tr) web
sitesinde yayınlanan “Ödeme Talep Paketi Hazırlama Rehberi”nde verilmiştir. Yararlanıcı Ödeme Talep Paketi
hazırlama aşamasında, bu rehberi dikkate alarak Ödeme Talep Paketi’ni hazırlamalıdır.
Ödeme Talep Paketi’nin içeriği her bir sektör ve takside göre farklı özellikler arz eder. Aynı sektör ve taksit seviyesinde
bile, farklı yatırım kalemleri için farklı Ödeme Talep Paketi içeriği gerekebilir. Yararlanıcı bir (1) adet orjinal ÖTP’yi İl
Koordinatörlüğüne veya İl İrtibat Ofisine sunar.
Ödeme Talep Paketi’nin İl Koordinatörlüğüne veya İl İrtibat Ofisine Teslim Tarihi
Yararlanıcının ÖTP’yi teslim etmesi gereken tarih sözleşmede belirtilmektedir. Yatırımın öngörülenden önceki bir tarihte
tamamlanması ve ödeme talebi için gerekli belgelerin temin edilmiş olması şartıyla, yararlanıcı ÖTP’yi sözleşmede
belirtilen tarihten daha önce teslim edebilmek için ilgili İl Koordinatörlüğüne veya İl İrtibat Ofisine başvurmalıdır.
ÖTP Teslim Etmeye Yetkili Kişiler
Ödeme Talep Paketi’ni teslim etmeye yetkili kişiler;
Gerçek Kişilerde; yararlanıcının kendisi veya noter onaylı vekalet belgesine sahip vekili,
Tüzel Kişilerde; tüzel kişiliği yasal olarak temsil ve ilzama yetkili kişi veya kendisinin bulunmadığı durumda tüzel
kişiliği yasal olarak temsil ve ilzama yetkili kişinin noter aracılığıyla vekalet verdiği kişi tarafından ilgili TKDK İl
Koordinatörlüğüne veya İl İrtibat Ofisine teslim edilir.
DİKKAT! Ödeme talep paketinin hazırlanması ve içeriği hakkındaki detaylı bilgi, TKDK tarafından (www.tkdk.gov.tr)
web sitesinde yayımlanan “Ödeme Talep Paketi Hazırlama Rehberi”nde verilmiştir. Faydalanıcı Ödeme Talep Paketi
hazırlama aşamasında, bu rehberi dikkate alarak Ödeme Talep Paketi’ni hazırlamalıdır.
Avans Ödemesi
Yararlanıcının talebi üzerine ve TKDK tarafından gerçekleştirilecek kontrollerin sonucuna göre, yararlanıcı ile TKDK
arasında imzalanan Sözleşme’de yer alan kamu katkısının azami %50’sine kadar yararlanıcıya avans ödemesi
gerçekleştirilebilir.
Yararlanıcının avans ödemesinden faydalanabilmesi için Sözleşme imzalanmasının ardından 3 ay içerisinde, “kesin
ve en az 24 ay süreli Banka Teminat Mektubu veya Kefalet Senedi” ve istenen diğer belgeler ile birlikte Sözleşme
imzalanan İl Koordinatörlüğüne veya İl İrtibat Ofisine başvurması gerekir. Teminat Mektubunun / Kefalet Senedinin
tutarı en az avans talep edilen tutarın %110’u kadar olmalıdır. Teminat Mektubu / Kefalet Senedi bulunmayan avans
talepleri kabul edilmez.
Kontroller sonrasında avans ödemesinin gerçekleştirilmesi durumunda, ilk ödeme talebi sonucunda tahakkuk
ettirilecek tutardan, avans ödeme tutarı mahsup edilir. Bu ödeme talebine dair tutar yeterli değil ise kalan miktar
sırasıyla diğer ödeme taleplerinin tahakkukundan mahsup edilir.
Yararlanıcının, almış olduğu avansı iade etmek istemesi veya kendi isteğiyle ya da TKDK tarafından sözleşmesinin
feshedilmesi durumunda avansın toptan geri alımında, avans ödemesinin yapıldığı tarihten başlayarak kanuni faiz
işletilir ve avans kanuni faiziyle birlikte tahsil edilir. Yararlanıcının ödemeyi yapmaması durumunda teminat mektubu/
kefalet senedi TKDK tarafından nakde çevrilir.
Ödeme Öncesi Yerinde Kontroller
Ödeme Öncesi Yerinde Kontroller yararlanıcının sözleşmesinde yer alan yükümlülüklerini ve Ödeme Talep Paketinde
yer alan yatırım ve harcamaların gerçekleştirip gerçekleştirilmediğini kontrol etmek için İl Koordinatörlüğünde ve/
veya Tahakkuk Koordinatörlüğünde görevli yerinde kontrol uzmanları tarafından yapılır.
TKDK, ödeme öncesi yerinde kontrolleri sözleşmenin imzalanma tarihinden yararlanıcıya son ödemenin yapıldığı
tarihe kadar gerekli gördüğü her aşamada bildirimli veya bildirimsiz olarak gerçekleştirebilir.
Yararlanıcı gerçek kişi ise kendisi veya noter onaylı vekâlet belgesine sahip vekili, yararlanıcı tüzel kişi ise tüzel kişiliği
yasal olarak temsil ve ilzama yetkili kişi veya kendisinin bulunmadığı durumda tüzel kişiliği yasal olarak temsil ve
ilzama yetkili kişinin noter aracılığıyla vekâlet verdiği kişi yerinde kontrol esnasında yatırımın uygulama adresinde
bulunmalıdır.
Sözleşmeye göre yararlanıcı harcama kalemlerine ait tutmak zorunda olduğu bilgi, belge ve muhasebe kayıtlarını,
IPARD uygunluk kriterleri için destekleyici belgeleri yerinde kontrol sırasında bulundurmak, istenildiğinde göstermek
zorundadır.
Yararlanıcı tarafından yapılan yatırım ve harcamalar, sözleşme ve ekleriyle, ÖTP’deki tüm belge, sertifika ve beyanlar
ile uyumlu olmalıdır. Örneğin, yararlanıcı tarafından satın alınan bir makinenin markası, modeli, teknik özellikleri, ve
fabrika seri numarası ÖTP’deki bilgiler ile uyumlu olmalıdır.
Yararlanıcı sözleşmenin sonuna kadar sözleşmesinde zeyilname yapmadan yatırımında tadilat yapamaz, yatırımını
sözleşmede belirtilen amacı dışında kullanamaz.
Yapım İşlerinin Yerinde Kontrolü
Yararlanıcı, sözleşmede bulunan uygun ve uygun olmayan harcamalarda yer alan yapım işlerini sözleşmenin eki olan
teknik projelerdeki ölçülere ve teknik özelliklere uygun olarak gerçekleştirmek zorundadır. Yerinde kontrol uzmanları
tüm yapım işlerinin ölçülerini, miktarlarını, teknik özelliklerini sözleşme ve eklerine ve yararlanıcının ÖTP’de sunmuş
olduğu bilgilere göre kontrol eder.
Yararlanıcı, yapım işleri ile ilgili müteahhit firmanın şantiye defteri, ataşman defteri ve yeşil defteri uygun olarak
tutmasını sağlamakla yükümlüdür. Yararlanıcı, müteahhit firmanın bu defterleri tutarken projesinde yer alan ve
Sözleşme Ek-2’de belirtilecek olan uygun harcamaların ve uygun olmayan harcamaların kayıtlarını ayrı yerlerde
göstermesini sağlamakla yükümlüdür. Ödeme Talep Paketi ile bu defterlerin aslı veya noter onaylı örneği istenecektir.
Yatırım aşağıda belirtilen yapım aşamalarını ve/veya harcamaları içeriyorsa, TKDK, ara dönem yerinde kontroller
yapma hakkına sahiptir. Yararlanıcı aşağıdaki yapım aşamalarını ve/veya harcamaları gerçekleştirmeyi planladığı
tarihten en az 3 gün önce İl Koordinatörlüğüne bildirmekle yükümlüdür:
a) Kazı, dolgu, blokaj işleri
b) Temel kalıp, donatı ve beton işleri
c) Kat kalıp, donatı ve beton işleri
d) Elektrik ve mekanik tesisat işleri kurulumu sırasında
e) Bina yalıtım ve duvar işleri
f) Çatı ve çatı izolasyon işleri
Yararlanıcı, yapım işlerinin kontrolü için İl Koordinatörlüğü tarafından ara dönem yerinde kontrol yapılması sırasında
müteahhit firma adına yapım işlerinden sorumlu olan teknik mesulün kontrole eşlik etmesini sağlayacaktır.
Makine ve Ekipmanların Yerinde Kontrolü
Sözleşme ve eklerindeki uygun harcama ve uygun harcama olmayan makine ve ekipmanların marka, model, teknik
özellik, fabrika seri numarası vb. bilgileri ÖTP’de sunulan belgelerle uyumlu olmalı, sözleşmenin eki olan makine
yerleşim planına göre kurulmuş olmalı, çalışabilir durumda olmalı ve projesinde belirtilen amaca uygun olarak
kullanılmalıdır. Alınan makine ve ekipmanlar kesinlikle ikinci el olmamalıdır.
Makine üzerinde marka, model, teknik özellik, ve fabrika seri numarası bilgilerini içeren bir etiket kesinlikle bulunmalıdır.
Bu etiket, makinenin kurulumundan sonra kolayca kontrol edilebilir olmalı ve sözleşmenin sonuna kadar makine
üzerinde bulunmalıdır.
Yatırım makine-ekipman alımını içeriyorsa, TKDK ara dönem yerinde kontrol gerçekleştirme hakkına sahiptir.
Yararlanıcı İl Koordinatörlüğü tarafından kendisine resmi yazı ile bildirilen makine-ekipmanların kurulumu için
planlanan tarihi 3 gün önce İl Koordinatörlüğüne bildirmekle yükümlüdür.
Görünürlük Faaliyetlerinin Yerinde Kontrolü
Görünürlük faaliyetleri, “Görünürlük Rehberi”ne göre yürütülmelidir. Yararlanıcı “Görünürlük Rehberi”nde belirtilen
şartları sağlamalıdır.
Bu çerçevede görünürlük için kamu katkısı 20.000 Avro altındaki projeler için poster, 20.000 Avro ile 100.000 Avro
arasındaki projeler için levha, 100.000 Avro üzerindeki projeler için ise pano yaptırılarak yatırım faaliyetlerine fiziki
olarak başlanan veya yapım işi olmayan yatırımlarda makine-ekipmanın teslim alındığı andan itibaren yatırım alanında
rahatlıkla görülebilecek bir yere yerleştirilmiş olmalıdır. Kamu katkısı 100.000 Avro’nun üzerinde olan projeler için
gerekli olan pano yatırımın mali kapanışı gerçekleşene kadar yerinde kalmalıdır.
Muhasebe Kayıtlarının ve Diğer Belgelerin Yerinde Kontrolü
TKDK yararlanıcının resmi kayıtlarını (muhasebe kayıtları, inşaat defterleri, belgeler, sertifikalar vb.) denetleme
hakkına sahiptir. Vergi dairesine sunulmuş güncel bilanço olmaması halinde, yararlanıcının muhasebecisi tarafından
hazırlanmış, imzalanmış ve mühürlenmiş dönemlere göre bilanço, mizan, dönemlere göre gelir tablosu, işletme
hesap özeti, müstahsil makbuzları gibi, muhasebe evrakları yerinde kontrol süresince yerinde kontrol uzmanına
sunulmalıdır. TKDK yararlanıcının tabi olduğu vergi sınıfına göre resmi muhasebe kayıtları üzerinden yararlanıcının
mali sürdürülebilirliğinin analizini yapar. Yapılan mali inceleme sonucu yararlanıcının mali sürdürülebilirliğini
koruyamadığının tespit edilmesi durumunda, TKDK sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme, yararlanıcıya daha önce
yapılmış bir ödeme var ise ödemeyi geri alma hakkına sahiptir.
Ödeme
• Ödeme talep paketinin İl Koordinatörlüğüne ve İl İrtibat Ofisine teslim edilmesinden sonra, Kurumun iç
prosedürünün tamamlanmasının ardından sözleşmeye göre tahakkuk eden tutar üzerinden taksitler halinde veya
defaten yapılır.
• Ödemeler sadece yararlanıcının banka hesabına yapılacaktır. Nakit veya herhangi diğer bir ödeme şekli mümkün
değildir.
• TKDK yararlanıcının tedarikçilerine hiç bir şekilde ödeme ya da para transferi yapmayacaktır.
10.2. UYGULAMA SONRASI YERINDE KONTROLLER
• Uygulama sonrası yerinde kontrolün amacı; fiziki kapanışı (son ödemesi) yapılmış projelerin; TKDK ve yararlanıcı
arasında imzalanan sözleşme ve eklerindeki şartların devam edip etmediğini kontrol etmektir.
• Yararlanıcı, proje uygulamasına dair kayıtlarla birlikte ilgili hesapları doğru ve düzenli olarak tutmak ve bunları
projesinin tamamlanmasından itibaren en az 5 (beş) yıl süre ile saklamakla yükümlüdür. Uygulama sonrası yerinde
kontrollerde, yararlanıcının muhasebecisi her türlü bilgi paylaşımına açık olmalıdır. Ayrıca basit usül ve tevkifata
tabi yararlanıcılar için bu dönemde yatırımdaki uygun harcama kalemlerin tümünün hala üstüne kayıtlı olduğunu
gösterir muhasebeci ve kendi onaylı bir duran varlık listesi istenmektedir.
• Proje yenilenebilir enerji yatırımı içeriyorsa, başvuru sahibi izleme dönemi boyunca “Lisanssız Elektrik Üreticileri
İçin Dağıtım Sistem Kullanım Anlaşması”na sahip olacak ve talep edilmesi durumunda Kuruma sunacaktır.
• Yararlanıcı, beş yıllık süre içinde her yıl, sigorta poliçesini İl Koordinatörlüğüne ve İl İrtibat Ofisine sunacaktır.
TKDK, 5 yıllık süre içerisinde farklı zamanlarda desteklenen projenin yerinde kontrollerini gerçekleştirir.
10.3. YÜKÜMLÜLÜKLERIN YERINE GETIRILEMEMESI
Yararlanıcının yatırımı sözleşmede taahhüt ettiği ve üzerinde mutabık kalındığı şekilde uygulamaması halinde, TKDK
• Ödemeleri durdurma ve/veya sözleşmeyi feshetme,
• Destek tutarını azaltma,
• Ödenen tutarların yasal faizi ile birlikte tamamen geri ödenmesi için geri alım prosedürünü başlatma hakkını saklı
tutar.
Yukarıda belirtilen durumlarda başvuru sahibi hiçbir hak iddia etmeyeceğini kabul eder.
PROJENIN YERINDE KONTROLLERI
ILE İLGILI GENEL HÜKÜMLER
Başvuru sahibi/yararlanıcı, IPARD Programı çerçevesinde, yatırımın uygulama öncesi ve uygulama sonrası yerinde
kontrolünün yapılmasına izin vermekle yükümlü gerçek ya da tüzel kişidir.
11.1. KONTROL EDILEN KIŞININ HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERI
Kontrol Edilen Kişinin Hakları
Kontrol edilen, aşağıda belirtilen haklara sahiptir:
a) Yerinde kontrol uzmanlarından (YKU) “Yerinde Kontrol Görevlendirme ve Yetki Belgeleri”ni sunmalarını istemek.
b) YKU’lardan gerçekleştirilen kontrole ilişkin “Yerinde Kontroller İçin Kontrol Listesi”nin Yerinde Kontrol özet
sayfası’nın bir nüshasını istemek.
c) Kontrol edilen kişiler ve çalışanları, sadece yapacakları işbirliği güvenliklerini tehlikeye soktuğunda veya kendilerini
herhangi bir yönetmeliği, kanunu ihlal etme riskini ortaya çıkardığında ya da kanunda belirtilen gizlilik taahhüdünü
ihlal etmelerine yol açabilecek durumlarda, etkili işbirliği sağlamaktan muaf tutulurlar.
d) Yerinde kontroller ile ilgili varsa şikâyetlerini bildirmek.
e) Kendisinin katılamadığı durumda, yerine yerinde kontroller sırasında hazır bulunmak üzere noter onaylı vekâlet
belgesine sahip vekil tayin etmek.
f) Yerinde kontrol bulguları ile ilgili varsa, itirazda bulunmak.
Yararlanıcı, transfer tebligatı ile birlikte kendisine ulaşan kesintiler tablosunun yapım işleri için detayını “Yararlanıcı
Bilgilendirme Dokümanı”ndan görebilir. İtirazlar bu tablo incelenerek hangi poza ve miktara itiraz edildiğini gösterecek
detayda olmalı ve destekleyici doküman, fotoğraf vs. ile kanıtlanmalıdır.
Kontrol Edilen Kişinin Yükümlülükleri
a) Kontrolün gerçekleştirilebilmesi için gerekli koşulları sağlamak (güvenlik tedbirlerini almak vb.), kontrol sırasında
bulunmak ya da noter onaylı vekâlet belgesine sahip vekilini bulundurmak, kontrolün işleyişini tehlikeye atabilecek
her türlü davranıştan kaçınmak.
b) YKU’lara kontrol edilen yer ve ekipman ile ilgili güvenlik düzenlemeleri hakkında bilgi vermek.
c) İstendiği takdirde, proje kapsamında yapılan kontrollerle ilgili her türlü bilgi ve belgeyi YKU’lara sunmak.
d) Yerinde kontrol ekibinin; araziye, ilgili her türlü uygulama binasına ve bölümlerine, yer ve araçlar ile hesap
dokümanlarına, kayıtlara, bilgilere ve iletişim araçlarına ya da diğer aletlere erişimine izin vermek. Bu yükümlülük,
kontrol edilen kişi tarafından her türlü iş etkinliği için kullanılan, ilgili yerlerdeki belgeler için de geçerlidir.
Yararlanıcı, proje uygulama süresi ve takip eden 5 (beş) yıllık uygulama sonrası dönem boyunca kendisine sağlanmış
taşınır ve taşınmazları sözleşme amaç ve kapsamına uygun şekilde aktif olarak kullanmakla, ayrıca ilgili taşınırların
ve taşınmazların mülkiyetini ve kullanım amacını değiştirmemekle yükümlüdür. Söz konusu taşınır ve taşınmazlar
yukarıda belirtilen süre içerisinde proje uygulama adresinde kalacaktır.
11.2. TKDK’NIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERI
YKU’lar yerinde kontrolleri gerçekleştiren TKDK’nın çalışanlarıdır.
TKDK Yerinde Kontrol Uzmanlarının Yetkileri
a) Proje ile ilgili; araziye, her türlü uygulama binasına ve bölümlerine, yer ve araçlara başvuru sahibi/yararlanıcı ile
birlikte girmek.
b) Araziye, ilgili her türlü uygulama binasına ve bölümlerine, yer ve araçlar ile hesap dokümanlarına, kayıtlara, bilgilere
ve iletişim araçlarına ya da diğer aletlere erişmek. Bu hak kontrol edilen kişi tarafından her türlü iş etkinliği için
kullanılan, ilgili yerlerdeki belgeler için de geçerlidir.
c) Başvuru sahibinden/yararlanıcıdan kontrol için gerekli dokümanları, örnekleri, materyalleri, teknolojileri ve alet
ekipmanları istemek.
d) Tespit edilen eksikliklerin nedenleri de dâhil olmak üzere her türlü açıklama ve bilginin sunulmasını istemek.
e) Kontroller sırasında elde ettiği bulguları ve deneyimleri desteklemek/doğrulamak/kanıtlamak için her türlü
araçtan yararlanmak.
f) Başvuru sahibi/yararlanıcı ve çalışanlarından kontrolü tehlikeye atabilecek her türlü davranıştan kaçınmalarını
istemek.
g) Çıkar çatışması, yakınlık/akrabalık, husumet, hava ve yol koşulları, güvenlik (terör, vb.), başvuru sahibinin/
yararlanıcının veya vekilinin yatırım adresinde bulunmaması gibi engelleyici durumlar söz konusu olduğunda
yerinde kontrol yapmamak.
TKDK Yerinde Kontrol Uzmanlarının Yükümlülükleri
a) Yerinde kontrol aktiviteleri ile ilgili Ulusal mevzuatı ve AB mevzuatlarını uygulamak.
b) Kontrol edilen kişilerin yasalarla korunan haklarına ve haklı menfaatlerine saygı göstermek.
c) Her kontrolden önce İl Koordinatörlükleri ya da TKDK Merkezi tarafından verilmiş olan “Yerinde Kontrol
Görevlendirme ve Yetki Belgesi”ni başvuru sahibine/yararlanıcıya sunmak.
d) Kontrol edilen kişinin mülkündeki güvenlik düzenlemelerine uygun hareket etmek. Kontrolün yapılamayacağı bir
durum ortaya çıktığında kontrolü gerçekleştirmemek.
e) Projenin başlamasına ilişkin bazı bilgileri gizli tutmak; bununla birlikte, bu hüküm bazı bilgileri özel düzenlemelere
göre rapor etme yükümlülüğünü etkilemez.
f) Kontrol edilen yer ile ilgili elde edilen bulgu ve deneyimleri desteklemek/doğrulamak/kanıtlamak için her türlü
araçtan yararlanmak.
g) Dokümanları hırsızlığa, nitelik bozulmasına ya da değiştirilmeye karşı güvence altına almak.
h) Kontrol edeceği kişiler ile çıkar çatışması, yakınlık/akrabalık, husumet durumunun olması gibi durumlarda yerlerine
başka bir uzmanın görevlendirilmesini ve yerinde kontrol planının da buna göre yeniden düzenlenmesini sağlamak
üzere konuyu İl Koordinatörlüğü’nde YKBA’ya, Merkezde KYKU’ya bildirmek.
i) Yerinde kontrole bildirim yapılarak gidilecekse başvuru sahibini/yararlanıcıyı yerinde kontrolün tarih ve saati
hakkında bilgilendirmek.
j) Yerinde Kontrol Özet sayfasının bir nüshasını yerinde kontrolün sonunda başvuru sahibi/yararlanıcıya vermek.
Yerinde kontrol özeti kısmında yer alan yerinde kontrol bulguları yerinde kontrol sonucunun pozitif veya negatif
olması ile ilgili değildir, sadece bulguları başvuru sahibi/yararlanıcı ile paylaşmayı amaçlar. Son rapor ofiste
değerlendirmenin tamamlanması sonucunda oluşturulacaktır.
SAĞLAM MALI YÖNETIM
PRENSIPLERINE UYUM VE ÖZGÜNLÜK
IPARD Programı kapsamında destek almak amacıyla yapılacak yatırımlara ilişkin hazırlanacak projelerde; “Sağlam
Mali Yönetim Prensiplerine” uyulması, AB ve ulusal kaynakların uygun ve etkin kullanılması, yatırım kapsamında
planlanan tüm satın alımların ve yatırımın bütçelendirilmesi aşamasında gerçekleştirilecek tüm faaliyetlerin bu
çerçevede gerçekçi, hesap verilebilir gerekçelere dayandırılması esastır. Ayrıca özellikle bütçelendirme aşamasında
Sağlam Mali Yönetim Prensiplerine uyumun yanında, adi rekabet, fırsat eşitliği ve şeffaflık gibi hususlar da göz önüne
alınmalı ve satın alımlar ile ilgili faaliyetler piyasa koşullarına uygun olmalıdır.
Yapılacak yatırımlar ile ilgili hazırlanacak projeler ve iş planları, IPARD Programının genel amaçları, yatırım yapılacak
tedbirin özel amaçları ve yatırım yapılacak sektörün gereklilikleri doğrultusunda özgün olmalı, benzer ve kopya
projelerden kaçınılmalıdır.
Yatırım bütçelendirilmesi aşamasında; AB kaynaklarının ve Ulusal kaynakların uygun ve etkin kullanımın olumsuz
etkileyecek, IPARD programı ve yatırımın amaçlarını zedeleyecek manipülasyonların veya bu yönde yapılan girişimlerim
bir parçası olunmamalıdır. Bu çerçevede yatırımın bütçelendirilmesi aşamasında, teklif daveti gönderilecek ve
seçilecek tedarikçilerin/yüklenicilerin belirlenmesinde bu girişimlere karşı dikkatli olunmalıdır.
Başvuru sahipleri, IPARD Programı kapsamında yapacakları yatırımlarda, gerek projelerin hazırlığı ve
bütçelendirilmesinde, gerekse yatırımın uygulama dönemi ve sonrasında yapacakları faaliyetlerde; yukarıda belirtilen
hususlara uymalı, bu hususları zedeleyecek kasıtlı girişimler ve manipülasyonlardan kaçınmalıdırlar.
TKDK tarafından yapılacak değerlendirmelerde, yatırımların, IPARD Programında belirtilen amaç ve uygunluk
kriterlerini karşılamasının yanında, sağlam mali yönetim prensiplerine uygunluğu ve özgünlüğü kontrol edilecektir.
TKDK bu hususları zedeleyecek, AB kaynaklarının ve ulusal kaynakların etkinliğini olumsuz etkileyecek yönlendirmeler
veya bu yönde yapılacak girişimlerin önlenmesine yönelik tedbirler alacaktır. Bu kapsamda özellikle; hazırlanan
projelerin özgünlüğü, destek kapsamında satın alınması planlanan harcama kalemlerinin gerekçeleri, nasıl ve nereden
temin edilecekleri ile ilgili konular detaylı olarak incelenecektir.
Yapılacak kontrol ve incelemeler sonucunda, yukarıda bahsedilen hususları zedeleyecek kasıtlı girişim ve faaliyetler
tespit edildiği takdirde, TKDK bu başvuruları reddetme, başvuru sahipleri hakkında yasal işlem başlatma hakkına
sahiptir. Başvuru sahipleri; gerek projelerini hazırlama, yatırımlarını bütçelendirme, hizmet alacağı danışman firmaları
ve tedarikçileri/yüklenicileri belirleme, tekliflerini alma aşamasında, gerekse TKDK ile sözleşme imzalama sonrası
yatırımın uygulama ve faaliyet döneminde yapacakları faaliyetlerinde bu hususlara dikkat etmelidir.
Başvuru sahipleri, projenin hazırlanma ve uygulanmasından doğrudan sorumlu olup TKDK’nın tek muhatabıdır.
Başvuru çağrısı boyunca tüm resmi açıklamalar ve talep edilen bilgiler TKDK tarafından sağlanacaktır. Bu kapsamda,
TKDK internet adresinde (www.tkdk.gov.tr) yayımlanmayan veya TKDK tarafından hazırlanan rehberlerde yer
almayan hiç bir bilgi başvuru sahipleri ve TKDK için bağlayıcı nitelik taşımamaktadır.
USULSÜZLÜK VE DOLANDIRICILIK
Başvuru sahipleri yapacakları yatırımlarda, bu rehberde yer alan koşul ve kurallara uymalı, projenin hazırlığı ve
bütçelendirilmesinde; usulsüzlük ve dolandırıcılık kapsamına giren faaliyetlerden kaçınmalıdırlar. Bu rehberde
belirtilen hususlar, IPARD programı kapsamında destek amacıyla sunulacak başvurular ve başvuru sahipleri için
bağlayıcı nitelik taşımakta olup bu rehberde belirtilen hususlara uyulmaması durumunda, değerlendirme sonucuna
göre TKDK bu başvuruları reddetme, başvuru sahipleri hakkında yasal işlem başlatma hakkına sahiptir.
IPA Çerçeve Anlaşmasının 51/5. Maddesine göre; aşağıdaki tanımlar geçerlidir:
Hata: IPARD III yararlanıcısı veya IPARD III yardım alıcısı tarafından kasıt olmadan işlenen yazım hataları ve teknik
hatalar anlamına gelir.
Usulsüzlük: Mali hususlardan sorumlu bir şahsın, Birlik genel bütçesine gerekçesiz bir harcama kalemini eklemek
suretiyle Birlik genel bütçesine zarar veren veya verebilecek bir fiil ya da ihmalinden kaynaklanan, geçerli kuralların
ve sözleşmelerin herhangi bir hükmünün ihlali anlamına gelir.
Dolandırıcılık: Birliğin genel bütçesinden veya Avrupa Birliği tarafından veya Birlik namına yönetilen bütçelerden
fonların hatalı tahsis edilmesi veya gerekçesiz serbest bırakılmaması sonucunu doğuran sahte, gerçek dışı veya
eksik ifadelerin veya belgelerin kullanılmasıyla ya da sunulması; aynı etkiyi doğuracak belirli bir yükümlülüğün ihlal
edilmesi suretiyle bilginin gizlenmesi; bu tür fonların verilme amaçları dışında başka amaçlara yönelik olarak yanlış
kullanılması ile ilgili olarak yapılan tüm kasıtlı eylem veya ihmaller anlamına gelmektedir.
Aktif yolsuzluk: Bir kamu görevlisinin Birliğin mali çıkarlarına zarar verecek veya zarar verme potansiyeli taşıyacak
şekilde görevini kötüye kullanma veya görevin gereklerini yerine getirmekten kaçınacak şekilde davranması için,
doğrudan ya da bir aracı vasıtasıyla bu görevliye veya bu görevli namına üçüncü bir kişiye menfaat sağlamaya veya
menfaat sağlama vaadine yönelik kasti hareketi ifade eder.
Pasif yolsuzluk: Bir kamu görevlisinin, Birliğin mali çıkarlarına zarar verecek veya zarar verme potansiyeli taşıyacak
şekilde görevini kötüye kullanmak veya görevinin gereklerini yerine getirmekten kaçınacak şekilde davranmak için,
doğrudan veya bir aracı vasıtasıyla kendisi veya bir üçüncü kişi için kasti olarak menfaat temin veya talep etmesi ya
da menfaat sağlama vaadini kabul etmesidir. Bu maddedeki tanımlar Türk Ceza Kanununa yeni suç türleri eklenmesi
veya kanundaki suç türlerinin değiştirilmesi şeklinde yorumlanmamalıdır.
Usulsüzlük Yönetimi ulusal bütçe açısından da uygulanır.
Bütün usulsüzlükler dolandırıcılık değildir; ancak bütün dolandırıcılıklar usulsüzlüktür.
Usulsüzlük ya da dolandırıcılık şüphesi olan durumlarda TKDK vakayı değerlendirir ve ödeme işlemlerini durdurabilir.
Usulsüzlüğün sonuçları ve yaptırımları şüpheli dolandırıcılık ve dolandırıcılığın sonuç ve yaptırımlarından farklıdır.
Usulsüzlüğün kapsamına göre, usulsüzlüğün türü ve projeye etkisi, sonuçları ve yaptırımları değişmektedir.
Kırmızı Liste, haklarında TKDK tarafından “şüpheli dolandırıcılık” kararı verilen yararlanıcı ve başvuru sahiplerine
ilişkin bilgilerin yer aldığı listedir.
Aşağıda belirtilen ilgili kişiler kırmızı listeye alınır:
Gerçek kişiler için: Başvuru sahibi/ yararlanıcı
Tüzel kişiler için:
• Şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi(ler)
• Şahıs şirketi ise tüm hissedarlar
• Sermaye şirketi ise çoğunluk hisseye sahip olan hissedarlar
Bu kişiler hakkında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Aynı zamanda bu kişi başvuru sahibi ise
başvurusu reddedilir; yararlanıcı ise sözleşmesi askıya alınır ve kendisine ödeme yapılmaz. Savcı, kişi hakkında dava
açar ve yararlanıcı aleyhine mahkeme kararı kesinleşirse yararlanıcının sözleşmesi feshedilir; dava açmazsa sözleşme
ve ödemeye devam edilir.
Hakkında dava açılan ve dava aleyhine sonuçlanıp, suçlu olduğu mahkeme kararı ile kesinleşen başvuru sahibi/
yararlanıcı kara listeye alınır. Savcının hakkında takipsizlik kararı verip dava açmadığı yahut hakkında dava açılıp da
mahkeme kararı lehine kesinleşen başvuru sahibi/yararlanıcı kırmızı listeden çıkarılır.
Kırmızı Liste’de yer alan yararlanıcı/başvuru sahibi TKDK’ya başka bir proje sunarsa, yeni sunduğu yatırıma ilişkin
yapılan iş planı analizinin başında (-60) puan alır.
TKDK tarafından, Kırmızı Liste’ye alınan ve kırmızı listeden çıkarılan kişilere bu durumun doğuracağı sonuçları da
içeren bir bildirim mektubu hazırlanır, iadeli-taahhütlü olarak gönderilir.
Kara Liste, hakkında dava açılan ve dava aleyhine sonuçlanıp suçlu olduğu mahkeme kararı ile kesinleşen başvuru
sahibi/yararlanıcı kara listeye alınır.
Aşağıda belirtilen ilgili kişiler kara listeye alınır:
Gerçek kişiler için: Başvuru sahibi/ yararlanıcı
Tüzel kişiler için:
• Şirketi temsil ve ilzama yetkili kişi(ler)
• Şahıs şirketi ise tüm hissedarlar
• Sermaye şirketi ise çoğunluk hisseye sahip olan hissedarlar
Kara Liste’de yer alan kişiler IPARD fonlarından men edilir ve tekrar başvuru yapmak istediklerinde başvuruları kabul
edilmez.
TKDK tarafından, Kara Liste’ye alınan kişilere bu durumun doğuracağı sonuçları da içeren bir bildirim mektubu
hazırlanır, iadeli-taahhütlü olarak gönderilir.
Kırmızı Liste ve Kara Liste ile ilgili süreç ve sonuçlar (cezai işlemler hariç) aynı zamanda yararlanıcı ya da başvuru
sahibi olan tüzel kişilik için de geçerli olacaktır.
BILGI TALEPLERI, ŞIKÂYET VE
İTIRAZLAR
14.1. BILGI TALEPLERI
Bilgi talepleri; IPARD Programı, program dâhilinde verilecek destekler ve destek koşulları; uygulanacak projeler,
başvuru paketi ve başvuru çağrısı süreci hakkında olmalıdır.
TKDK personelinin başvuru sahibine başvuru formu ve eklerinin, iş planı, teknik proje veya diğer gerekli belge ve
dokümanların, hazırlanmasına ve doldurulmasına ilişkin yardımda bulunmaları kesinlikle yasaktır. (Hangi yatırımı
yapmanın daha iyi olacağı/başvuru paketinin/iş planının/teknik projenin doldurulması gibi yardım talepleri
cevaplandırılmayacaktır.) Bu tür destek ve/veya bilgilendirmeler hiçbir TKDK personeli tarafından yapılamaz.
Başvuru öncesi ve sözleşme sonrası dönemlerdeki bilgi talepleri, her İl Koordinatörlüğü veya İl İrtibat Ofisi bünyesinde
kurulmuş bulunan Yardım Masası’na şahsen başvuru yolu ile veya resmi yazı, faks ve Kurum resmi internet sayfasındaki
“Yardım Masası” uygulaması veya info@tkdk.gov.tr aracılığıyla iletilebilir.
Ayrıca on-line başvuru aşamasında sorun yaşanması durumunda, onlinebaşvuru.tkdk.gov.tr adresinde yer alan
başvuru sayfasından da yardım talepleri iletilebilir.
Bunun yanı sıra, Türkiye’nin her yerinden ulaşılabilir olan 444 85 35 no’lu telefon hattı, sorularını telefon vasıtasıyla
yöneltmek isteyen soru sahipleri için mesai saatleri içinde faal durumdadır.
Soru sahipleri sorularının cevaplarını anında alabilmektedirler. Ancak detaylı çalışma gereken durumlarda cevap,
15 (on beş) iş günü içerisinde başvuru sahibine talep etmiş olduğu iletişim kanalı üzerinden iletilmektedir. Cevabın
hazırlanma süresinin 15 iş gününü aşması durumunda; hangi hallerde sürenin uzadığı, Bilgi Edinme Kanunu’na
dayanarak gerekçelendirilmekte ve soru sahipleri 30 günü aşmamak kaydıyla en kısa zamanda cevap alacaklarına
dair bilgilendirilmektedir.
14.2. ŞIKÂYETLER
IPARD Programı süresince, başvuru sahipleri / yararlanıcılar TKDK’nın uygulamaları ve personelin davranışlarıyla ilgili
her türlü sorun ve şikâyetlerini dile getirme hakkına sahiptirler.
Şikâyetler, TKDK İl Koordinatörlüklerine, İl İrtibat Ofislerine ve Merkezine; kişisel başvuru, telefonla bildirim, yazılı
bildirim (dilekçe, faks, e-posta), Kurum resmi web sitesindeki “şikayet” uygulaması ve/veya şikayet kutusu aracılığı
ile yapılabilir.
Şikâyet Kutuları Merkez ve İl Koordinatörlüklerinin hizmet binalarında, bina girişlerinde bulunur. Şikâyet sahipleri
şikâyetlerini şikayet kutularının yanında mevcut olan formları doldurarak iletebilir.
Bunun yanı sıra, Türkiye’nin her yerinden ulaşılabilir olan 444 85 35 no’lu telefon hattı, şikâyetlerini telefon vasıtasıyla
yöneltmek isteyen şikâyet sahipleri için mesai saatleri içinde faal durumdadır. 444 85 35 no’lu hatta yapılan başvurular
şikâyet sahibinin başvuru yaptığı veya başvuru yapmayı planladığı İl Koordinatörlüklerine yönlendirilmekte ve
yapılan tüm görüşmeler otomatik olarak kayıt altına alınmaktadır. Kurum, telefon ile bildirimlerde şikâyet sahibinden
şikâyetini yazılı olarak sunmasını da isteyebilir.
Tüm şikâyetlerde, şikayet sahibinin kimlik ve iletişim bilgilerinin yer alması zorunludur. TKDK, kimlik ve iletişim
bilgilerinin olmadığı durumlarda şikâyetler hakkında değerlendirme/inceleme yapmama hakkına sahiptir. Şikâyet
sahibinin kimliği, şikayet sahibi ile şikayeti alan uzman arasında gizli tutulur. Gizlilik, ancak şikâyet ile ilgili yasal bir
süreç başlarsa bozulur.
TKDK, en geç 30 gün içerisinde şikâyeti değerlendirerek talep etmesi halinde sonucu şikayet sahibine iletir.
Bununla birlikte, 444 85 35 nolu telefon hattı, IPARD Programı süresince, yararlanıcılar ve uygulamakta oldukları
proje hakkında usulsüzlük şüphesi ihbarlarının bildirilmesi için de kullanıma açıktır. İhbarlar için 444 85 35 nolu
telefon hattı mesai saatleri içinde faal durumdadır. Usulsüzlük şüphesi ihbarına ilişkin yapılan görüşmeler otomatik
olarak kayıt altına alınmaktadır. İhbarlarda, ihbar sahibinin kimlik ve iletişim bilgilerinin yer alması zorunlu değildir.
Kimlik bilgileri verilmesi halinde ise bu bilgiler (yasal süreç hariç) Kurum tarafından hiçbir şekilde ifşa edilmeyecektir.
Kurum, telefon ile bildirimlerde şikayet sahibinden şikayetini yazılı olarak sunmasını da isteyebilir.
14.3. İTIRAZLAR
Başvuru sahibi/yararlanıcılar TKDK’nın projeleri üzerinde yapmış olduğu iş ve işlemlere itiraz edebilirler. İtiraz,
projelerin değerlendirilmesi ve seçimi, sözleşme işlemleri, ödemeler ve yerinde kontrol sonuçları gibi işlemlere karşı
yapılabilir.
Başvuru sahiplerinin/yararlanıcıların itiraza konu dokümanın tebliğ edilmesini takiben 10 (on) gün süreyle yazılı olarak
itirazda bulunma hakları vardır. İtiraz dilekçeleri, Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu’nun (TKDK) ilgili İl
Koordinatörlüğü/ İl İrtibat Ofisi ya da Merkezine elden, Acele Posta Servisi (APS) ya da iadeli taahhütlü posta yoluyla
sunulabilir. İtiraz posta yoluyla sunulacaksa 10. günün akşamına kadar postaya verilmelidir. Olası itirazlar, TKDK’nın
yasal düzenlemeleri ve prosedürleri çerçevesinde değerlendirilecek, İl Koordinatörlüğü, İl İrtibat Ofisi ya da Merkeze
sunulmasını takiben 15 iş günü içerisinde karara bağlanacak ve buna göre başvuru sahibine bilgi verilecektir. Ancak,
birden fazla birimi ilgilendiren itirazlarda, bu süre 30 iş gününe kadar uzayabilir. Bu durumda 15. iş gününe kadar
TKDK tarafından, söz konusu değerlendirme sürecinin uzamasına dair başvuru sahibine bir resmi yazı gönderilecektir.
İtiraz posta yoluyla sunulursa, TKDK’nın değerlendirme süresi itirazın İl Koordinatörlüğü/İl İrtibat Ofisi ya da Merkeze
ulaşması ile başlar.
TKDK’nın, yapılan itirazın değerlendirilmesi sonunda vereceği karar nihaidir.
GÖRÜNÜRLÜK
Görünürlük faaliyetleri, bu rehberin ekinde yer alan ve TKDK’nın www.tkdk.gov.tr web adresinde yayımlanan
“Görünürlük Rehberi”ne göre yürütülmelidir.
Başvuru sahibi “Görünürlük Rehberi”nde belirtilen şartları sağlamalı ve görünürlük için mutlaka bütçe ayırmalıdır.
Görünürlük için bütçe tahsis etmeyen yatırımlar uygun değildir.
Bu çerçevede görünürlük için; kamu katkısı 20.000 Avro altındaki projeler için poster, 20.000 Avro ile 100.000 Avro
arasındaki projeler için levha, 100.000 Avro üzerindeki projeler için ise pano yaptırılarak yatırım faaliyetlerine fiziki
olarak başlanan veya yapım işi olmayan yatırımlarda makine-ekipmanın teslim alındığı andan itibaren yatırım alanında
rahatlıkla görülebilecek bir yere yerleştirilmiş olmalıdır. Kamu katkısı 100.000 Avro’nun üzerinde olan projeler için
gerekli olan pano yatırımın mali kapanışı gerçekleşene kadar yerinde kalmalıdır.
Yatırımların taksitlendirilmesi durumunda, pano alımına ilişkin ödeme son taksitte talep edilmelidir.
Projenin uygulanması sırasında, faydalanıcı bir web sitesi mevcut ise aldığı IPARD desteği hakkında, web sitesinde,
yatırımın kısa bir tanımını sunarak ve projenin gerekliliklerini vurgulayarak kamuoyunu bilgilendirecektir.
KAYITLI ELEKTRONIK POSTA KULLANIMI
Başvuru sahibi, TKDK tarafından başvuru sahibine gönderilmek üzere düzenlenen her türlü belgenin bildiriminin
başvuru formunda belirtilen ve başvuru sahibi adına alınmış Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresine yapılacağını
kabul etmekle birlikte; KEP adresini yasal düzenlemeler uyarınca düzenli şekilde kontrol etmekle ve KEP adresini
başvuru süreci dahil olmak üzere tüm proje uygulama ve uygulama sonrası dönemi (sözleşme dönemi) süresince
erişime açık ve gerekli posta alacak büyüklükte elektronik alanı bulunduracak halde tutmakla ve KEP rehberine
kaydolmakla yükümlüdür. Başvuru sahibi tüzel kişi ise; temsil ve ilzama yetkili kişi/kişilerin tüzel kişinin KEP adresine
erişebilme yetkisi olmalıdır.
TKDK tarafından gönderilen belgelerin başvuru sahibi tarafından zamanında okunmaması ya da belgelerin sistemden
kaynaklı/sehven silinmesi yahut evraklara mevzuatta yer alan haller haricinde herhangi bir şekilde ulaşılmaması
hallerinde TKDK’nın herhangi bir sorumluluğu olmayacaktır. TKDK tarafından başvuru sahibine yapılacak bildirimler
aynı gün içerisinde okunduğunda okunma tarihi tebliğ tarihi sayılacaktır. Ancak, TKDK tarafından başvuru sahibine
yapılacak bildirimler başvuru sahibi tarafından aynı gün okunmazsa; bildirimin KEP adresine düşme tarihinden
sonraki iş günü başvuru sahibine ulaştığı, okunduğu ve tebliğ edildiği tarih kabul edilecektir. KEP adresi yalnızca
TKDK tarafından gönderilecek yazı ve bildirimlerde başvuru ve sözleşme dönemi boyunca kullanılacaktır. Başvuru
sahibi tarafından TKDK’ya yapılacak bildirimler ve yazılar iadeli taahhütlü posta yoluyla ya da elden teslim edilecektir.
KEP erişim sağlayıcısınca verilecek zaman damgası tebliğ tarihi açısından delil niteliği taşıyacaktır.
2. BAŞVURU ÇAĞRI DÖNEMİ
IPARD III
Tüm hakları Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumuna aittir. İzinsiz çoğaltılamaz. Parayla satılamaz.
Avrupa Komisyonu bu yayın içeriğinden sorumlu değildir.
Bu kitapçıkta yer alan bilgilerin güncel haline www.tkdk.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
Ayrıntılı bilgi için; İl Koordinatörlüklerimiz/İl İrtibat Ofisleri ile yüz yüze görüşebilir, 444 85 35 No.lu Yardım Masası Telefon Hattı’nı arayabilirsiniz.
BAŞVURU ÇAĞRI REHBERİ
test