4857 sayılı İş Kanununun 30. maddesi kapsamında işverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde %3 engelli, kamu işyerlerinde ise %4 engelli ve %2 eski hükümlü işçiyi meslek, beden ve ruhsal durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler.
Engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işveren veya işveren vekiline çalıştırmadığı her engelli ve eski hükümlü için çalıştırmadığı her ay başına idari para cezası uygulanmaktadır. Tahsil edilen idari para cezaları 4857 sayılı Kanunun 101. Maddesi kapsamında;
- Engellilerin ve eski hükümlülerin kendi işini kurma hibe desteğine yönelik projelerde,
- Korumalı işyeri desteğine yönelik projelerde,
- Engellinin istihdamını sağlayacak destek teknolojileri projelerinde,
- Engellilere yönelik mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyon projelerinde,
- Engellinin işe yerleştirilmesi, işe ve işyerine uyumunun sağlanması ve bu gibi projelerde kullanılmaktadır.
Engelli Kendi İşini Kurma Hibe Desteği Projeleri
Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerle kaybetmesi nedeniyle işgücü kaybının en az % 40 olduğu “Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları” ile belgelenen kişiler, üretime katkıda bulunarak öncelikle kendi geçimlerini sağlamak sonra da ilave istihdam oluşturmak amacıyla Kurumumuz internet sitesinin duyurular bölümünde yayınlanan Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlayacakları projeleriyle e-Devlet üzerinden “Engelli Kendi İşini Kurma Hibe Desteği” kapsamında başvuruda bulunabilmektedirler.
Projeler kapsamında;
Tarım ve hayvancılık sektörüne ait projelerde:
a) Kuruluş işlemleri desteği; işyeri kuruluşu için yapılan işlemler, onaylar, izinler, ruhsatlar ve sigorta gibi masraflar için belge karşılığı olmak üzere en fazla 20.000TL,
b) İşletme gideri desteği; sözleşme imza tarihinden sonra 12 ay süre ile belge karşılığı olarak işletme giderinin (su, elektrik, iletişim, ısınma, tanıtım) %60’ını geçmeyecek şekilde yıllık toplamda en fazla 40.000TL,
c) Kuruluş (demirbaş) desteği; sözleşme imza tarihinden itibaren 12 ay boyunca belge karşılığı olmak üzere işletmenin temel faaliyet alanı ile ilgili makine, teçhizat, yazılım, donanım, ofis malzemesi gibi maliyetler için vergiler dâhil en fazla 240.000TL olmak üzere KDV ve tüm gider kalemleri dâhil en fazla 300.000TL,
Diğer sektörlere ait projelerde:
a) Kuruluş işlemleri desteği; işyeri kuruluşu için yapılan işlemler, onaylar, izinler, ruhsatlar ve sigorta gibi masraflar için belge karşılığı olmak üzere en fazla 20.000TL,
b) İşletme gideri desteği; sözleşme imza tarihinden sonra 12 ay süre ile belge karşılığı olarak işletme giderinin (su, elektrik, iletişim, ısınma, tanıtım ve kira) %60’ını geçmeyecek şekilde yıllık toplamda en fazla 80.000TL, (ilgili mevzuat hükümlerinin yerine getirilmesi şartıyla 80.000TL’lik işletme gideri desteği içerisinden en fazla 40.000TL’ye kadar kira desteği verilebilir)
c) Kuruluş (demirbaş) desteği; sözleşme imza tarihinden itibaren 12 ay boyunca belge karşılığı olmak üzere işletmenin temel faaliyet alanı ile ilgili makine, teçhizat, yazılım, donanım, ofis malzemesi gibi maliyetler için vergiler dâhil en fazla 300.000TL olmak üzere KDV ve tüm gider kalemleri dâhil en fazla 400.000TL destek sağlanmaktadır.
Eski Hükümlü Kendi İşini Kurma Hibe Desteği Projeleri
Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, cinsel saldırı veya çocuğun cinsel istismarı suçlarından mahkûm olmamak şartıyla; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası alan ya da ceza süresine bakılmaksızın zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hüküm giyenlerden cezasını tamamlayanlar, cezası ertelenenler, koşullu salıverilenler, denetimli serbestlik kapsamında olup ilgili mevzuat kapsamında eski hükümlü kabul edilen kişiler, Adalet Bakanlığı’nın ilgili birimleri (Denetimli serbestlik, koruma kurulları gibi) aracılığı ile Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde hazırlayacakları projeleriyle Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine “Eski Hükümlü Kendi İşini Kurma Hibe Desteği” kapsamında başvuruda bulunabilmektedirler.
Adalet Bakanlığı’nın ilgili birimleri tarafından iletilen başvuru sonrasında bütçe imkânları doğrultusunda kaynak tahsis edilmesi uygun görülen tarım ve hayvancılık sektörüne ait projelerde vergiler dâhil en fazla 240.000TL, diğer sektörlere ait projelerde ise vergiler dâhil en fazla 300.000TL kurulacak işyeri için gerekli olan giderleri kapsayan “kuruluş (demirbaş) desteği” verilmektedir.
Engellilere Yönelik Mesleki Eğitim ve Mesleki Rehabilitasyon Projeleri
Engellilerin mesleki eğitim ve mesleki rehabilitasyon kursları sayesinde meslek edinmiş olanlarının işgücü piyasasına entegrasyonunu sağlayacak projeleri tüzel kişilikler Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde sunabileceklerdir.
Projeler kapsamında;
- Eğitici Ücreti Desteği: Eğiticinin unvanı dikkate alınarak ders saat başına 159,78-342,39 TL,
- İşaret Dili Tercümanı Ücreti Desteği: İşitme engelliler için işaret dili tercümanı öngörülmesi durumunda 1 işaret dili tercümanı için aylık asgari ücretin işverene maliyetinin %15 fazlası tutarında,
- Yardımcı Personel Ücreti Desteği: Projede öngörülmesi durumunda (kamu kurum ve kuruluşları hariç) 1 yardımcı personel için aylık asgari ücretin işverene maliyet tutarında,
- Ulaşım Gideri: Kamu Kurum ve Kuruluşları hariç kursiyerin kursa katıldığı her gün için büyükşehirlerde 50 TL, diğer şehirlerde ise 40 TL’ye kadar,
- Temrin Gideri: Projede öngörülmesi durumunda; kursiyer zaruri gideri toplamının en fazla %10’una kadar fatura karşılığında,
- İdari Gider: Projede öngörülmesi durumunda kursiyer zaruri gideri toplamının en fazla %12’sine kadar fatura karşılığında destek sağlanmaktadır.
- Kursiyer Cep Harçlığı: Kursun istihdam garantili olması durumunda günlük 261,57 TL, istihdam garantisiz olması durumunda ise günlük 196,18 TL kursiyer zaruri gideri, İŞKUR tarafından doğrudan kursa fiili olarak katılan kursiyerlere ödenmektedir. Ayrıca kurs süresince kursiyerlerin iş kazası ve meslek hastalığı ile genel sağlık sigortası primleri de İŞKUR tarafından karşılanmaktadır.
Engellinin İstihdamını Sağlayacak Destek Teknolojilerine İlişkin Projeler
Engellinin bir işyerinde istihdam edilmesini, işe uyumunu, verimli ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlayacak destek teknolojileri ile ilgili projeler, İŞKUR’a kayıtlı olan tüzel kişiler tarafından Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine “Engellinin İstihdamını Sağlayacak Destek Teknolojilerine İlişkin Projeler” kapsamında sunulabilmektedir.
Engellinin istihdam edilmesini ya da verimli bir şekilde çalışmasını sağlamaya yönelik hazırlanacak proje başvurusunda, destek teknolojisinin; amacı, işlevi, miktarı, bedeli, istihdam taahhüt edilen engelli sayısı istihdam süresi ile projenin uygulanmasına ilişkin alınacak ekipman, donanım ve bunlarda yapılacak tadilatlara ilişkin açıklayıcı bilgilere, belgelere ve sürece yer verilmelidir.
Engellinin İşe Yerleştirilmesi, İşe ve İşyerine Uyumunun Sağlanmasına Yönelik Projeler
Engelli bireylerin işe kabulü için hazırlanmasını, işe yerleşmesini, işe ve işyerine uyumunun sağlanmasını hedefleyen projeler için İŞKUR’a kayıtlı olan tüzel kişiler Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine “Engellinin İşe Yerleştirilmesi, İşe ve İşyerine Uyumunun Sağlanmasına Yönelik Projeler” kapsamında başvuruda bulunabilmektedirler.
Projeler kapsamında;
- İnsan Kaynakları Uzmanı Ücreti Desteği: Aylık asgari ücretin işverene maliyetinin %15 fazlası tutarında,
- Yardımcı Personel Ücreti Desteği: Projede öngörülmesi durumunda aylık asgari ücretin işverene maliyeti tutarında,
- İdari Gider Desteği: Proje kapsamında yer alan her bir engelli için tek sefere mahsus 100 TL tutarında,
- Ulaşım Gideri Desteği: Proje kapsamında yakıt ve şoför dahil aylık cari yıl için uygulanan aylık brüt asgari ücret tutarında ulaşım gideri desteği sağlanmaktadır.
Korumalı İşyeri Desteğine Yönelik Projeler
Engelli istihdamı alanındaki sosyal paydaşların desteklenmesi, engelli istihdamının altyapısının geliştirilmesi, işgücü piyasası içinde çalışma imkanı olmayan engelli bireylerin desteklenmesi amacı ile kurulan korumalı işyerlerinin güçlendirilmesi ve etkinliklerinin artırılması ve toplumda belirli bir işletme modelinin oluşturulmasını sağlamak amacı ile Türkiye’de faaliyet gösteren ve Korumalı İşyerleri Hakkında Yönetmelik gereğince Korumalı İşyeri Statü Belgesi alan işletmeler, Başvuru Rehberinde belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerine “Korumalı İşyeri Desteğine Yönelik Projeler” kapsamında başvuruda bulunabilmektedirler.
Projeler kapsamında;
- Kuruluş Sermayesi Desteği: Korumalı işyerinin kapasitesinin artırılması için gerekli olan sermayenin % 60’ı 500.000 TL’yi geçmemek üzere kuruluş tarihinden itibaren bir yıl içerisinde hibe olarak tahsis edilmektedir. Verilecek destek ile korumalı işyeri için gerekli olan makine, donanım, demirbaş ve bunlara ait sarf malzemesi giderleri karşılanabilmektedir.
- Engelliler için Ücret Desteği: Proje başlangıcından itibaren korumalı işyerinde çalışacak engelli işçilerin ücretleri, brüt asgari ücret üzerinden ilk bir yıl boyunca desteklenmektedir. (Korumalı İşyerlerinde Çalışan Engellilerin Ücretlerine Karşılık İşverene Yapılacak Ödeme Hakkında Yönetmelik başta olmak üzere başka mevzuatlarda engelli çalışanlara ilişkin ücret desteği veya sigorta prim desteği verilmesi halinde mükerrerliği önlemek amacı ile bu destek tutarları ödenecek ücret desteğinden düşülmektedir.)
- İşletme Giderleri Desteği: Sözleşme imza tarihinden itibaren bir yıl boyunca işletme giderlerinin (su, elektrik, ısınma, iletişim, tanınırlık) %60’ı kuruluş sermaye desteğinin %12’sini geçmeyecek şekilde fatura karşılığında desteklenmektedir.